Bo'lim: A harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Amazonkalar-qadimgi yunon afsonalaridagi jangchi ayollar. Rivoyatlarga ko’ra, Amazonkalar Kichik Osiyoda va Azov dengizi qirg’oqlarida yashaganlar hamda naslini saqlash maqsadida qo’shni qabila erkaklari bilan yilda bir marotaba jinsiy aloqada bo’lganlar. Ulardan … Read More

Almenda (nemischa Allmende, o’rta asr nemischa al(ge)meinde-hammaga tegishli so’zidan)-germanlarda o’rta asrlarda qishloq jamoalarining a’zolari umumiy foydalanadigan yer-mulklari (o’tloqlar, o’rmonzorlar, haydaladigan yerlar). Almenda mulklari qishloq jamoalari asoratga solinganidan keyin ham saqlanib … Read More

Alma-mater (lotincha alma mater – ayni ma’nosi emizuvchi, boquvchi ona)-qadimgi universitetning studentlar tomonidan atalishi (“ruhiy ozuqa” beruvchi ma’nosida).

Alkald (ispancha alcalde, arabcha al-qozi so’zidan)-1) Ispaniyada o’rta asrlarda viloyatlarda boshqaruv funksiyalarini bajargan amaldor; 2) zamonaviy Ispaniya va Lotin Amerikasining qator davlatlarida mahalliy o’zini o’zi boshqarish organlari boshlig’i, aholi tomonidan … Read More

Alkabala (arabcha al-qabala – kafolat, garov, shartnoma, undirish) – Ispaniya va uning mustamlakalarida savdo bitimlaridan olingan soliq (XII asr-1845). Daslab Alkabala shahar kengashlari foydasiga undirilgan soliq bo’lgan. 1342 yili qirol … Read More

Alximiya (lotincha alchimia, arabcha al-kimyo)-kimyo fani rivojidagi qadimgi bosqich. Misrda paydo bo’lgan (III-IV asrlar), ayniqsa G’arbiy Yevropada keng tarqalgan (IX-XVI asrlar). Alximiyaning asosiy maqsadi qadrsiz metallarni oltin yoki kumushga aylantiruvchi … Read More

Alvlar-skandinav xalqlari mifologiyasida past tabaqali tabiat ruhlari, hosildorlikka ta’sir qiladi deb tushunilgan. Yuqori xudolar – aslarga qarshi qo’yilgan.

Alufa, ulufa (arabcha – xashak, yem)-1) harbiy qo’shin va lashkar ixtiyoridagi ot-ulov uchun aholidan to’planadigan natural soliq. Choparlar va elchilarning ot-ulovi ham Alufa orqali yig’ilgan yem-xashak bilan ta’minlangan. Jangchilarga beriladigan … Read More

Altmish (turkcha)-o’rta asrlarda turkiy xalqlarda dushman qismlari joylashgan manzillarni aniqlash bilan shug’ullanuvchi ayg’oqchi guruh (razvedka). Muhammad Ya’qub Changiyning “Kelurnoma”, Shayx Sulaymon Buxoriyning “Lug’ati chig’atoy va turki usmoniy” (XIX asr) asrlarida … Read More

Alpag’utlar (turkcha)-botir, jasur, saraskarlar. Harbiy harakatlarda o’z jangchilari, ot-ulovi, yem-xashagi, kiyim-kechagi bilan ishtirok etadigan zodagonlar. VIII-XII asrlarga oid turkiy manbalarda ishlatilgan.