Bo'lim: G harfi

Gajjak — me’morlikda ravoqlar ko’ndalang kesishishi natijasida paydo bo’lgan kalqonsimon shakl. Xona devorlari ustiga, ravoqlar qatori orasiga ishlanadi. Gajjak yordamida xona devorlariga o’rnatilgan ravoqlar doyra holiga keltiriladi. Gajjak g’o’lalarining yug’onligi … Read More

Gadoiy (taxallusi; asl ismi hozircha noma’lum) (1403/04 — 15-asr oxiri) — shoir. G’azal janri, aruz ilmi va she’riyat qoidalarini yaxshi bilgan. Asosan turkiy (o’zbek) va qisman fors tilida g’azal, qit’a, … Read More

GRAKXLAR, aka-uka Tiberiy (Tiberius Gracchus) (miloddan avvalgi 162— Rim -133) va Gay (Gaius Gracchus) (miloddan avvalgi 153— Rim — 121) — Qadimgi Rimning siyosiy arboblari xalq tribunlari (notiqlari). Plebeylar naslidan. … Read More

GALLE — Germaniyadagi shahar, Saksoniya-Anxalt yerida. Zaale daryosi bo’yida. Aholisi 303 ming kishi (1990-yillar o’rtalari). Transport yo’llari tuguni, Daryo porti. Kime sanoatining yirik markazi. Mashinasozlik rivojlangan, yirik vagonsozlik zavodi bor. … Read More

GAZ PAYVAND, gaz bilan payvandlash — metallarni gaz alangasida suyuqlanish temperaturasigacha qizdirib biriktirish. Yonilg’i sifatida atsetilen, metan, propan, boshqalar ishlatiladi. Gaz payvandda eriydigan chok simi qo’llaniladi. Yupqa po’lat detallar, cho’yan … Read More

GADOLINIT (fin kimyogari Yu. Gadolin nomidan) — mineral. Kimyoviy formulasi Y2Fe22+Be2[0(SiO4)]2. Monoklin singoniyali. Kam tarqalgan, prizmatik kristallar, yaxlit donachalar. Rangi qora, qo’ng’ir, ko’kimtir-qora, ba’zan rangsiz. Yaltiroqligi mumsimon. Qattiqligi 6,5—7. Sof … Read More

GRAVITATSION SILJISH – gravitatsion maydonda tarqalayotgan elektromagnit nurlanish chastotasining o’zgarishi. Nur zarralari — fotonlar gravitasion potentsial qiymatlari teng bo’lmagan (i2fi) ikki nuqta orasida harakat qilganda ma’lum ish A = (I1-TSh)Tsh … Read More

GRADIENT SHAMOL — ishqalanish kuchi bo’lmagan, barik gradient kuchi S Yer aylanishining og’diruvchi kuchi A va markazdan qochma kuch G muvozanatlashgan sharoitda havoning gorizontal harakati. Barcha kuchlar bir to’g’ri chiiqda … Read More

GRANULYATSIYA (lotincha granulum – donacha, zarracha) — 1) texnikada donadorlash — moddalarga mayda bo’laklar — granulalar (donalar) shaklini berish. Bu usul, masalan, metallurgiyada (shkalalar, metallar va shteynlar Granulyatsiyasi), energetika xo’jaligida … Read More

GRAFEMA (Yunoncha …grafodan) — 1) yozma nutqdagi eng kichik yozuv birligi; 2) so’z yoki gapdagi o’rni, uslub va hokazolar ko’ra turli variantlarda qo’llanadigan yozuv birligi. Masalan, «t» Grafemasi katta va … Read More