Bo'lim: G harfiga oid geografiyaga oid ensiklopedik atamalar

Geografiya tarixi — geografiyaning tarmog`i. Geografiya tarixi turli ijtimoiy-iqtisodiy bosqichlarda geografik bilimlarning vujudga kelishi, shakllanishi, ularning hozirgi darajasi hamda rivojlanish istiqbollarini tarixiy jarayon sifatida o`rganadi. Geografiya tarixi ikki asosiy qismdan: … Read More

Geografik qobiq, landshaft qobig`i – Yerning litosfera, gidrosfera, atmosfera va biosferalar o`zaro tutashadigan hamda bir-biriga ta’sir etadigan qismi. Geografik qobiqning tarkibi va tuzilishi juda murakkab. Geografik qobiqning yuqorigi chegarasi ham, … Read More

Geografik fazo – pastda Moxorovichich yuzasidan (ya’ni yer po`stining pastki chegarasidan) yuqorida Yer magnit maydonining yuqori chegarasigacha (bu chegara Yer radiusidan 10 baravardan ortiq balanddan o`tadi) bo`lgan oraliqdagi tabiiy sistema. … Read More

Geografik uzunlik – geografik koordinatalardan biri. Yer yuzasidagi bir nutqadan o`tkazilgan meridian tekisligi bilan shartli qabul qilingan boshlang`ich meridian tekisligi orasidagi burchak. Geografik uzunlik boshlang`ich (bosh) meridiandan sharq va g`arb … Read More

Gil – cho`kindi jins. Kaolinit, montmorillonit va gidroslyuda minerallaridan iborat. A.Ye.Fersmanning hisobiga ko`ra, Gil yer po`stining 80% ini, og`irligining esa 4% ini tashkil etadi. Gil tuproq paydo bo`lishi va unumdorligida … Read More

Gilli cho’llar – cho`l tiplaridan biri. Dengiz, ko`l, daryo va prolyuvial gil yotqiziqlarida vujudga keladi. Tuproqlari bo`z tuproq (qo`ng`ir bo`z, och qo`ng`ir tusli), kamroq sho`r bo`z tuproqlardan iborat. O`simliklari orasida … Read More

Gorizont (yunoncha gorizo – cheklayman), ufq – yer yuzasining ochiq, tekis yerda (masalan, dengizda) atrofimizda ko`ringan bir qismi. Gorizont doira shaklida bo`lib, kuzatuvchi shu doiraning markazida turadi. Balandga ko`tarilgan sari … Read More

Geografik sektorlar – geografik mintaqalarning Antarktidadan boshqa barcha materiklarda atmosfera sirkulyatsiyasi va namlik aylanishi ta’sirida uch qismga: g`arbiy va sharqiy okean bo`yi qismlariga hamda markaziy – materik ichkarisidagi qismga bo`linishi. … Read More

Geofizika — Yerning fizik xossalarini va yer po`stida, suv va atmosferada sodir bo`ladigan jarayonlarni o`rganadigan fanlar majmui. Og`irlik kuchi, atmosfera, yerning zichligi, ichki tuzilishi va radioaktivligi, yer magnetizmi va zilzila … Read More

Geologiya (yunoncha ge – yer, logos – fan) – Yerning tarkibi, ichki tuzilishi, tarixiy rivojlanish qonuniyatlari, cho`kindi va magmatik jinslar bilan bog`liq bo`lgan konlar va yer osti suvlarining paydo bo`lishi, … Read More