Bo'lim: I harfi

IMPULSLAR TEXNIKASI – elektr impulslarni hosil qilish (gene- rasiyalash), kuchaytirish, o’zgartirish va ulardan foydalanish b-n bog’liq bo’lgan texnika sohasi. Bunday impulslar re- laksasiyalovchi generatorlar (multivi- bratorlar, blokinggeneratorlar va b.) yoki … Read More

Impotentsiya (lot. impotentia — kuchsiz, zaif), jinsiy zaiflik — erkakning jinsiy aloka qilishga bequvvatligi; raso jinsiy aloqa kila olmaslik. Bunda jinsiy funktsiya — jinsiy mayl, erektsiya (jinsiy olat, ya’ni zakar … Read More

Imperializm (Frans. imperialisme) — keng ma’noda hududlarni bosib olishga, qaram qilishga, boshqa davlatlar ustidan siyosiy yoki iqtisodiy nazorat o’rnatishga qaratilgan davlat siyosati. U bir davlatning o’z hokimiyatini boshqa davlat hududida … Read More

Imomxo’jaev Ortiqxo’ja (1905.20.6, hoz. Andijon tumani — 1996.29.11, Toshkent) — xonanda, O’zbekiston xalq Hrfizi (1949). Ovo- zi (yuqori bariton) mayin. Ilgari- gi Oltinko’l tumanida -k-zchi, brigade boshlig’i (1929-41). Katta Farg’ona … Read More

Imomlik, imomat (Arab. — boshqarmoq) — 1) musulmon teokratik davlatining umumiy nomi. Islom EVO- lyusiyasi jarayonida I. haqidagi tasav- vur ham o’zgarib borgan. Ilk Islomda Muhammad (sav) va xalifalar musulmon- … Read More

Imomov Diler Siddiqovich (1939.23.4, Toshkent) — rangtasvir usta – si. O’zbekiston xalq rassomi (2002). Re- spublika rassomlik bilim yurti (1960) va Toshkent teatr va rassomlik san’ati in-ti (1966)ni tugatgan. 1967 … Read More

Immunitet, fotoimmunitet, o’simliklar immuniteti — o’simliklarning kasallik qo’zg’atuvchi mikroorganizmlarni o’ziga yuktirmaslik va ular ajratadigan zaharli moddalar ta’siriga chidamlilik xususiya-ti. I. ni o’simliklarda kasallik qo’zg’atuvchilarga chidamlilikning eng yuqori daraja- si deb … Read More

Immun zardoblar – biror anti- gen b-n immunlangan odam va hayvonlar qonidan olinadigan va tarkibida shu antigenga xos antitelolari bo’lgan zar- doblar. Immun zardob, odatda, sun’iy immunlangan hayvonlar (quyon, ot, … Read More

Immun status, immun holat — immun sistemasining hujayraviy va gumoral omillarini klinik va la- borator-immunologik usullar yordamida aniqlangan miqdoriy ko’rsatkichlari. Immunologik ko’rsatkichlar kishi- larning yoshiga, yashayotgan geografik muhitiga, ekologik vaziyat … Read More

Immobilizasiya (lot. immobilisis — qimirlamaydigan, harakatsiz) — gavdaning shikastlangan yoki kasal qismini (odatda, qo’l-oyoq va umurtqa pog’onasini) qimirlamaydigan qilib qo’yish. Suyak singanda, chiqqanda, ta-yanch-xarakat a’zolarining yallig’lanish kasalliklarida (osteomielit, sil va … Read More