Bo'lim: I harfi

Ilonlar (Ophidia yoki Serpentes) tangachalilar kenja turkumi. Qad. I. qazilma qoldig’i (uz. 11 m gacha) bo’r davri- dan ma’lum. I.ning ajdodi ech-kemarlarga o’xshash kaltakesaklar bo’lganligi tax- min qilinadi. Tanasi ingichka … Read More

Izomorfizm (izo… va Yun. morphe — shakl) — kimyoviy tarkibi va kristall strukturasi bir-biriga yaqin jinslarning o’zgaruvchan tarkibli bi- rikmalar (aralash kristallar) hosil qilish qobiliyati. I. hodisasini bi- rinchi marta … Read More

Ikki qanotlilar, qo’sh qanotlilar (Diptera) — hasharotlar tur- kumi. Taxm. 80000 ga yaqin turi ma’lum. O’rta ko’krakka birikadigan bir juft qanotlari bo’ladi. Keyingi juft qanoti reduktsiyalanib, tovush chiqaruvchi organga aylangan. … Read More

IKKI PALLALI O’SIMLIKLAR, ikki urug’pallalilar (Dicoty-ledones) — yopiq urug’li (gulli) o’simliklar sinfi. Ular ikki urug’pallali murtak- ka ega (nomi shundan). Barglarining to’rsimon tomirlanishi, poya va ildiz- larida alohida to’qima-kambiy bo’lishi … Read More

Ikki palatali tizim – dav- lat xuquqida vakolatli organ tarkibida, odatda, alohida-alohida ishlaydigan 2 palata (quyi va yuqori palata)ning mav-judligi. Palatalar turlicha yo’l b-n tu- ziladi va turlicha vakolatga ega … Read More

Ikki yoqli burchak – umumiy bir to’g’ri chiziqdan chiqadigan ikki yarim te- kislik to’plami. Umumiy to’g’ri chi-ziq I. yo. b. qirrasi, yarim tekisliklar esa I. yo. b. yoklari deb ataladi. … Read More

Ikki tillilik, zullisonayn — 2 tilni yoki muayyan adabiy til va uning dialektini mukammal bilish. Bu ijti- moiy talab yoki biror sabab b-n yuzaga keladi. Uning tabiiy vujudga kelishiga bir … Read More

Izg’irin — erga yondosh havo qatlamida esadigan sovuq shamol. Izg’irin uchun qulay sharoit havo harorati -5° dan past, shamol tezli- gi 6-8 m/s dan yuqori bo’lganda hosil bo’ladi. Er yalab … Read More

IZRAELYAN Georgiy Semyonovich [1900.2.3.(15.3), Ozarbayjon, Chay- kent qishlog’i — 1992.13.6, Toshkent] — opera xonandasi (bariton), pedagog. O’zbekiston xalq artisti, prof. (1967). Moskva konservatoriyasini tugatgan (1935). Moskva kon-servatoriyasi opera studiyasi (1937— … Read More

Izotoplar (izo… va Yun. topos — joy, o’rin) — bitta kimyoviy elementning tartib raqamlari teng, at.m.lari har xil bo’lgan atom turlari. I.ning atom yadro- sidagi protonlar soni teng, ney-tronlar soni … Read More