Bo'lim: I harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

ISTIQLOL (arab. ozodlik, mustaqillik, erkin bo’lish) — inson, millat, davlatning erkin rivojlana olish imkoniyatini ifodalovchi tushuncha. «Istiqlol» so’zi «mustaqillik» so’zining o’zagi hisoblanadi va unga nisbatan birlamchi asos vazifasini o’taydi. Istiqlol, … Read More

ISTIQLOL MAFKURASI — millat va davlatning mustaqil rivojlanishini ta‘minlashga qaratilgan g’oyaviy-nazariy qarashlar tizimi. Istiqlol mafkurasi istibdod mafkurasi va amaliyotiga qarshi, ozodlikka intilish zarurati tufayli paydo bo’ladi. Uning asosiy vazifasi ozod … Read More

IUDAIZM, yahudiylik — asosan, yahudiylar o‗rtasida tarqalgan eng qadimgi dinlardan biri. Miloddan avvalgi I-ming yillik boshlarida Quddus (Falastin)da vujudga kelgan. Falastin xalqparining ayrim e‘tiqodlarini o’zida mujassamlashtirgan. Iudalizm nomi Yahudo (Iuda) … Read More

IBTIDOIY JAMIYAT — ibtidoiy odamlarning paydo bo’lishidan to davlat yuzaga kelguniga qadar bo’lgan davr. Jamoa bo’lib mehnat qilish va jamoa bo’lib iste‘mol qilish Ibtidoiy jamiyatning o’ziga xos xususiyatidir. L. G. … Read More

IJTIMOIY MUHIT — insonning yashashi va ishlashi uchun uni o’rab turgan ijtimoiy, moddiy va ma‘naviy shartsharoitlar. Muhit keng ma‘noda (makromuhit) ijtimoiy-iqtisodiy tizimni – ishlab chiqaruvchi kuchlar, ijtimoiy munosabatlar va tartibqoidalar … Read More

IQTISODIY SIYOSAT — davlatning iqtisodiy tadbirlari tizimi, iqtisodga maqsadli ta‘sir ko’rsatish borasidagi maqsadlar, vositalar, vazifalar, tadbirlar birligi. Iqtisodiy siyosatning izchilligi va samaradorligi turli omillarga bog’liq. «Siyosiy iqtisod» tushunchani birinchi marta … Read More

IJTIMOIY–SIYOSIY HARAKATLAR — muayyan ijtimoiy maqsadlarga intiluvchi, lekin tugal tashkiliy tuzilmalarga va qayd etiluvchi a‘zolikka ega bo’lmagan fuqarolarning birgalikdagi faoliyatidir. Partiyalar, jamg’armalar va hokazo ijtimoiy tashkilotlardan farqlicha harakat rahbarlikning aniq … Read More

IJRO ETUVCHI HOKIMIYAT — davlat hokimiyatining qonun chiqaruvchi hokimiyat va sud hokimiyati kabi mustaqil tarmoqlaridan biri. Ya‘ni davlat apparatining ijro etuvchi organlari tizimi. Joriy qonunlar va boshqa me‘yoriy hujjatlarga asoslanib, … Read More

ITTIFOQ — 1) zich birlik, birlashish; 2) davlat birlashuvi, paydo bo’lish (masalan SSSR); 3) bir-biriga yaqin ijtimoiy uyushmalar tomonidan ta‘sis shartnomalari yoki nizomlar asosida vujudga keluvchi ijtimoiy uyushmalar.

IZOKRATIYA (yun. isos – teng, bir xil, o’xshash) — 1) jamiyatda erkaklar tenglik tamoyillari ustunligini ilgari suruvchi g’oya. Ijtimoiy hayotda bunday holat keng tarqalgan 2) bir xil darajada huquq, burch, … Read More