Bo'lim: J harfi

Jambul, Jabayev Jambul [1846. 16(28).2, Yettisuv viloyati — 1945.22.6, Olmaota] — Qozoqxalq shoiri va oqini. 15 yoshidan o’lan ayta boshlagan. O’lan aytish sirlarini Suyumboy oqindan o’rgangan. «Manas» eposi, «Go’ro’g’li» xamda … Read More

Jam (Arabcha — majmua) — o’tmish Sharq musiqa ilmida jinslar majmuasidan hosil bo’ladigan murakkab lad (parda) tuzilmalarining umumiy nomi. Jamlarning muayyan turlari maqom, sho’ba, vvoza, murakkabotlar deb yuritiladi. Jamlar jinslar … Read More

Jalyuzi (Fransuzcha jalousie) — 1) xonalarni quyosh nuri, yog’in-sochin va boshqalardan muhofaza qilish uchun derazalarning tashqi tomoniga o’rnatiladigan panjarasimon moslama. Temir-beton, alyuminiy, plastmassa, yog’och va boshqa materiallardan bir-biriga parallel o’rnatilgan … Read More

Jozefson effekti – o’ta o’tkazuvchanlik tokining ikkita o’ta o’tkazgichni ajratib turadigan yupqa o’tishi. O’ta o’tkazuvchanlik nazariyasi asosida B. D. Jozefson oldindan aytib bergan (1962). Uni AQSh fiziklari P. Anderson va … Read More

Jirmunskiy Viktor Maksimovich [1891.21.7 (2.8), Peterburg – 1971.3.1, Leningrad] — rus tilshunosi, adabiyotshunos va folklorshunosi. O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan fan arbobi (1944), akademik (1966). Peterburg universitetini tamomlagan (1912), Leningrad universiteti professor … Read More

Jirm, jurm — Badaxshontdagi o’rta asr shaharlaridan biri. Fayzobod (Afg’oniston)dan 30 kilometr Janubiy-Sharqda joylashgan. Mahalliy rivoyatlarga ko’ra, qadimda Jirm Golan deb atalib, Badaxshondagi qal’alar ichida eng yirigi bo’lgan. Tarixiy manbalar … Read More

Jinchak [Lagonichium faretum (Banks et. Bobr.)] — dukkakdoshlarga mansub ildiz bachkili, sershox va sertikan buta. Poyasi 20-45 santimetr, eng asosidan shoxlanadi, barglari juft patsimon, murakkab, tuklar bilan qoplangan. Gullari sariq, … Read More

Jovanoli (Giovagnoli) Raffaello (1838.13.3 – Rim – 1915.15.8) -italyan yozuvchisi. Risorjimento qatnashchisi, Jovanoli Garibaldi safdoshi bo’lgan. Jovanolining Qadimgi Rim haqidagi «Plautilla» (1878), «Saturnino» (1879), «Messalina» (1855) va boshqa tarixiy romanlarida … Read More

Jig’a — bosh kiyim (salla, do’ppi, toj) ustiga o’rnatiladigan bezak, taqinchoq. Tuzilishi qirg’oqlari o’zaro jipslashtirilgan ikki palla yupqa kumushdan iborat bo’lib, yuqori qismida tovus, ukki patlari o’rnatish uchun naychasi bo’lgan, … Read More

Jiyak, zeh — ensiz tasma. Kiyimlarning oldiga, yoqa, yeng, cho’ntak, etak chetlariga, do’ppining kizagiga, kashtali bezak buyumlariga tikiladi. O’rta Osiyo, jumladan O’zbekiston hududida keng tarqalgan. Buxoro, Samarqandda zeh, Surxondaryoda Sherozi … Read More