Bo'lim: M harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Ma’rifatchilik-madaniyat va ma’naviyat sohasidagi oqim. Uning negizini fan, bilim imkoniyatlariga katta ishonch tashkil qiladi. Ma’rifatchilar bilim yordamida ijtimoiy hayotdagi nomutanosiblik va kamchiliklarni bartaraf qilish mumkinligiga ishonganlar. Shu nuqtai nazardan Ma’rifatchilikni … Read More

Maqomot (arabcha-maqomlar)-1) o’rta asr musulmon Sharqi xalqlari musiqa ilmida pardalar, tovushqatorlar, kuy-ohanlar va jins-jamlar majmui. Ilmiy atama sifatida ilk bor Qutbiddin ash-Sheroziy (XIII-XIV asrlar)ning “Durrat ut-toj li g’urrat ud-deboj” (Podshoh … Read More

Mashriq (arabcha-yorishadigan joy)-dunyoning to’rt tomonidan biri, ya’ni Sharq tarafni anglatgan. Arab Sharqining nomi. Xuroson va Movarounnahr ham ba’zi tarixiy adabiyotlarda Mashriq deb atalgan.

Mashraba (arabcha-ichish)-1) ichimlik solinadigan chinni yoki sopol idish; 2) o’tmishda hammomlarda ishlatilgan mis yoki bronzadan ishlangan ko’zasimon idish. O’zbekistonning ayrim janubiy tumanlarida, Buxoro va Samarqandda suyuqlik solinadigan kattaroq shisha idishlar … Read More

Mashikullar (o’rta asrlar fransuzcha mache-col-boshiga urmoq so’zidan)-o’rta asr qal’alari devorining yuqori qismida joylashgan peshayvonli shinaklar. Hujum qilayotgan dushmanga vertikal o’q uzish, unga tosh uloqtirish va boshqalar uchun mo’ljallangan. O’qotar qurollarning … Read More

Maxsus tarixiy fanlar-1) yordamchi tarix fanlari bilan bir xil ma’nodagi atama; 2) ba’zan maxsus tarix fanlari (arxeologiya, etnografiya) va tarix fanining tarmoqlari (tarixiy geografiya, tarixshunoslik) ham shunday ataladi.

Mahdum (arabcha-xizmat qilinuvchi odam)-pir va ustozlarga beriladigan laqab. Odatda, pir va ustozlarga o’z muridlari hamda shogirdlari xizmat qilishgan. Mahdumni ba’zi joylarda pir, ustoz va ulamolarning o’g’illariga nisbatan ham ishlatadilar. Ba’zan … Read More

Maxaraja (sanskritcha ayni ma’nosi buyuk hukmdor)-hind knyazi, Hindistondagi unvon. Hind manbalarida dastlab milodiy II asrda Hindistonning katta qismi. Malakka, Sumatra va boshqa orollarni o’z ichiga olgan shohlik rahbariga nisbatan qo’llanilgan.

Mafdet-qadimgi misrliklarda qasoskor iloha, gepard qiyofasida tasavvur qilingan, uning atributlari tayoq va pichoq bo’lgan.

Matuta-qadimgi rimliklarning ayollar xudosi, tug’ruq homiysi. Uning sharafiga iyunda matraliya bayrami o’tkazilgan.