Bo'lim: M harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Mazdaiylik, mazdaizm (Axuramazda nomidan)-Qadimgi Eron (miloddan avvalgi IX-VI asrlarda Midiya, VI-IV asrlarda Ahamoniylar davlati) dini. Mohiyatan zardushtiylik dini evolyutsiyasi jarayonidagi bosqichlardan biri. “Avesto” ilohiy kitob hisoblangan. Unda yaxshilik timsoli Ahuramazda … Read More

Mazdakiylik-diniy-falsafiy ta’limot. Asoschisi Mazdak. Mazdakiylar harakati sosoniylar davrida Eronda keng tarqalgan. Mazdakiylik ta’limotiga ko’ra, olamda bo’ladigan jarayonlar ongli va biror maqsadni ko’zlab harakat qiluvchi yaxshilik, yorug’lik manbai bilan ko’r-ko’rona va … Read More

Majusiylik-1) zardushtiylikning musulmonlarda atalishi; 2) yakkaxudolik paydo bo’lgunga qadar vujudga kelgan diniy e’tiqodlar, marosim va bayramlarni ifodalash uchun ishlatiladigan atama. Majusiylik tushunchasi sehrgarlik, animism, fetishizm, totemizm kabi ibtidoiy din shakllarini … Read More

Madrasa (arabcha-dars o’rganadigan joy)-musulmonlarning o’rta va oliy o’quv yurti. Ulamolar va maktabdorlar, Yaqin va O’rta Sharq mamlakatlarida davlat organlari xizmatchilarini ham tayyorlaydi. VII-VIII asrlarda islom dini ulamolari musulmon ilohiyoti masalalarini … Read More

Magistratura (lotincha magistratus-rahbariyat)-1) Qadimgi Rimda davlat lavozimlarining umumiy nomi. Respublika o’rnatilishi davrida paydo bo’lgan (miloddan avvalgi VI asr oxiri). Oliy Magistratura (dictator, detsemvirlar, konsullar, pretorlar, tsenzorlar) va quyi Magistratura (xalq … Read More

Madohil (arabcha-ostona, eshik)-chapu rost takrorlanuvchi lolasimon shakldagi islomiy naqsh turi; naqsh mujassamotida boshlang’ich (chiqish) nuqta vasifasini o’taydi. IX-XIII asrlardan rivoj topgan Madohil ko’rinishi jihatidan xilma-xil (g’uncha, lola, gul, uchbarg va … Read More

Madina (arabcha-shahar)-o’rta asrlarda musulmon mamlakatlarida shaharning hukumat binolari va yuqori taba vakillari joylashgan asosiy qismi, ichki shahar. Mustahkam devor bilan o’ralgan, atrofida hunarmandlar, savdogarlar va boshqa kasb egalari yashaydigan mahallalar … Read More

Maddoh (arabcha-maqtovchi)-XX asr boshlariga qadar O’rta Osiyo hududida odam gavjum maydonlarda, ochiq maydon va choyxonalarda hamda saroylarda odamlarni to’plab, ularga aziz-avliyolarning karomati, mo’jizalarini izohlab beruvchi, diniy qonun-qoidalarni sharhlab tushuntiruvchi diniy … Read More

Magistr (lotincha magister-boshliq, ustoz)-1) Qadimgi Rimda bir necha lavozimlar nomi (masalan, dictator yordamchisi, imperiyaning so’nggi davrida bosh qo’mondon). Keyinchalik Yevropada ulug’ Magistr (grossmeystr) – katolik ruhoniy-ritsarlar jamoasi boshlig’i; 2) ayrim … Read More

Mavoliy (arabcha)-qul, no’kar, ozod etilgan qul. Somoniylar davlatida ozod qilingan qullardan alohida gvardiyalar tuzilib, ular harbiy xizmatda bo’lishgan. Jumladan, Mavoliylar Ismoil Somoniyning gvardiyasida xizmat qilganlar.