Bo'lim: P harfi

Pirotexnika (Yun. rug – olov va texnika) — portlovchi va yonuvchi aralashmalar tayyorlash hamda ular- ni amalda qo’llash b-n shugullanadigan texnika tarmog’i. Harbiy maqsadlarda, sanoatda, q.x.da, bayramlarda mushak- bozlikda qo’llanadigan … Read More

Pirs (Peirce) Charlz Sanders (1839.10.9, Kembrij, Massachusets shta- ti — 1914.19.4, Milford, Pensilvaniya shtati) — amerikalik faylasuf, man- tikchi, matematik va tabiatshunos. Ame- Rika fanlar va san’at akademiyasi (1877) hamda … Read More

Pitsburg — AQShning shim.-shar- qiy qismidagi shahar. Pensilvaniya shta- tida. Aholisi 334,5 ming kishi (2000). Transport yo’llari tuguni. Ogayo Daryo- si bo’yidagi port (yiliga 30 mln. t yuk ortib-tushiriladi). Aeroporti … Read More

Pitonlar (Pythoninae) — sox- ta oyoqlilar oilasiga mansub ilonlar kenja oilasi. Uz. 1,5 m dan (kirol P.) 10 m gacha (to’rsimon P.). Rangi har xil. Yuqori lab qalqonida issiqni sezadi- … Read More

Pitekantroplar (Yun. Pithekos maymun va anthropos — odam) — eng qad. qazilma odamlar (taxm. 900 ming yil avval). Neandertallardan oldin yashaganlar. Ilk paleolit madaniyatini yaratganlar. 1890-92 y.larda golland olimi E.Dyubua … Read More

Pistolet (Frans. pistolet, nem. pistala, Chex tilida — pist’ala — qamish- surnay), to’pponcha — 1) individual o’t ochar qurol. Dushmanning 50-70 m gacha masofadagi jonli kuchlarini shikast- lantirishga mo’ljallangan; bir … Read More

Pistirma (pismoq, pusmoq, busmoq) — harbiy bo’linmalarning dush- man kismlari o’tishi mumkin bo’lgan yo’llarda odsindan puxta niqoblanib o’rnashishi. P. qad. harbiy taktik usul- lardan biri bo’lib, muhorabalar chog’ida tez-tez qo’llangan. … Read More

Pistadoshlar (Anacardiaceae) — ikki pallalilar sinfiga mansub da- raxt va butalardan iborat o’simliklar oilasi. 60 turkumi, 500 ga yaqin turi bor. Asosan, tropik va subtropik hududlarda tarqalgan. O’zbekistonda 4 turkumi … Read More

Pista ko’mir — yuqori uglerod- li qattiq g’ovak material. Yog’och (o’tin)ni havosiz yoki bir oz havoli muhitda kuy- dirish yo’li b-n hosil qilinadi. Oddiy (tabiiy) usulda yoki maxsus o’choq (retor- … Read More

Piskom tizmasi – G’arbiy Tyan-Shandagi tizma. Shim.-sharkdan Jan.-g’arbga 130 km ga cho’zilgan. O’rtacha bal. 3200 m. Shim.-sharkda 4000 m dan Jan.-g’arbda 1900 m gacha pasayib bo- radi. Eng baland joyi … Read More