Bo'lim: R harfi

Radiologiya (radio… va …logiya) — kasalliklarni aniqlash va davolash uchun ionlovchi nurlar qo’llanadigan soha, tibbiy fan. Nurlarning organizmga ta’siri, organizmni nurlanishdan himoya qilish masalalarini o’rganadi. Rentgen nurlari kashf etilishi (1895) … Read More

Radiolokator, radiolokatsiya stantsiyasi — turli ob’yektlar (nishonlar)ni radiolokasiya usulida kuzatish uchun mo’ljallangan qurilma; radar. Asosiy elementlari: antennalar tizimi, uzatkich, yorug’lik indikatorli qabul qilgich (priyomnik) va RHM (kompyuter). Havo, suv yoki … Read More

Radiolokatsiya (radio va lotincha locatio — joylashish) — fan va texnikaning quruqlik, suv yoki fazodagi ob’yektlarni radiotexnika usuli bilan topish va turgan joyini (vaziyatini) va boshqa parametrlarini aniqlash bilan shug’ullanadigan … Read More

Radionavigatsiya (radio… va navigatsiya) — harakatlanadigan ob’yektlar (kema va samolyotlar) ni boshqarish va boshqariladigan ob’yektlarni to’g’rilashga doir amallar majmui; shunday masalalar bilan shug’ullanadigan ilmiy-texnika fani. Radionavigatsiya amallari radiotexnika vositalari va … Read More

Radiometr (radio… va … metr) — 1) elektromagnit nurlanish energiyasini o’lchash uchun mo’ljallangan asbob. Ishi nurlanishning issiklik ta’siriga asoslanadi. Quyosh radiatsiyasi, infraqizil nurlanish va boshqa nurlanishlarni tadqiq qilishda qo’llaniladi; 2) … Read More

Rentgen — rentgen va gammanurlanishlar ekspozitsiya dozasining birliklar tizimiga kirmagan birligi; ular havoni ionlash ta’sirini ifodalaydi. V. K. Rentgen sharafiga qo’yilgan. R bilan belgilanadi. 1 R rentgen va gammanurlanishda ishtirok … Read More

Rentgen spektrlari — to’lqin uzunliklarining 10~4 dan 103 A gacha sohasidagi elektromagnit nurlanishlar, ya’ni rentgen nurlanishning chiqarish va yutish spektrlari. Rentgen spektrlari tutash (yaxlit) va chiziqli (xarakteristik) bo’ladi. Tutash Rentgen … Read More

Rentgenodiagnostika (rentgen va diagnostika) — rentgenologik tekshiruvga asoslanib, kasalliklarni aniqlash. Rentgenoskopiya va rentgenografiya usullari bor (rentgenografiyaning yana bir turi flyuorografiyadir). Rentgen nurlari odam tanasidan o’tayotganda turli zichlikdagi to’qimalarga turlicha yutiladi. … Read More

Rentgenologiya (rentgen va … logiya) — tibbiyot sohasi; a’zolar va sistemalar tuzilishi hamda funktsiyalarini tekshirishda, kasalliklar rentgenodiagnostikasida rentgen nurlaridan foydalanish masalalarini o’rganadi. Rentgenologiya rentgen nurlari kashf etilishi bilan yuzaga kelgan. … Read More

Renuar (Renoir) Per Ogyust (1841.25.2, Limoj — 1919.17.2, Kansyurmer) — frantsuz rassomi, grafik va haykaltarosh; impressionizm namoyandasi. 50-yillarda chinni, parda, yelpig’ichlarga rasm (gul) ishlash bilan shug’ullangan. 1862-64 yillar nafis san’at … Read More