Bo'lim: T harfi

TAMARA (Tamar) (12-asrning taxminan 60-yillari o’rtasi — 1207) — Gruziya podshosi (1184-1207). Uning davrida Gruziya katta harbiy-siyosiy muvaffaqiyatlarga erishgan. Gruziya qo’shinlari Shamxor yaqinida Ozarbayjon Otabegi Abubakr va uning ittifokchilari ustidan … Read More

TAMAKI SANOATI oziq-ovqat sanoatining tamaki va maxorka xom ashyosi tayyorlash, tamaki fermentlari, tamaki va maxorka mahsulotlari (chekiladigan papiros, sigara, sigarilla, o’rama tamaki, iskalma tamaki, chaynalma tamaki) ishlab chikarish bilan shug’ullanuvchi … Read More

TAMAKI — tomatdoshlar oilasiga mansub bir va ko’p yillik ut o’simliklar turkumi, narkotik o’simlik. Tamakining 60 dan ortiq turi ma’lum. Yovvoyi holda tropiklarda, Amerika va Avstraliyada yovvoyi turlaridan N. alata … Read More

TEKTOGENEZ — yer pusti tektonik strukturalarni shakllantiradigan tektonik harakat va jarayonlarning majmui. «Tektogenez» termini nemischa geologi E.Xarman (1930) tomonidan kiritilgan. Alpinotip, germanotip, siberetip va boshqa hamda birlamchi — chuqur strukturalarning … Read More

TEKSTURA (lotincha textura — gazlama, tuzilish) — amorf jismlardagi molekulalar yoki polikristallarda, kristallar va gazlamalarda tolalarning muayyan yo’nalishda joylashuvi. Tabiatda (masalan, ba’zi minerallarda) uchraydi, sun’iy usulda ham (mas., kristallash yo’li … Read More

TEKSTOLIT — plastik material. Ipgazlama qatlamlariga sintetik smolalar shimdirish va 150° temperaturada katta bosimda presslash yo’li bilan tayyorlanadi. Mexanik mustahkamlik va dielektrik xossalari yuqori; suvdagi organik eritmalarga chidamli. Solishtirma og’irligi … Read More

TEKSTIL (lotincha textile — gazlama, teks) — tolalar va iplardan tayyorlanadigan mahsulotlar: gazlamalar, trikotaj, noto’qima materiallar, gilam, kigiznamat mahsulotlari, momiq paxta, to’qimachilikattorlik buyumlari, g’altak iplar, arqonlar va boshqalar. Ba’zilari to’quvchilik … Read More

TEKS (lotincha texo — to’qiyman, o’rayman), tolaning chiziqli zichligi — tola yoki ipning chiziqli zichligini ifodalaydigan kattalik, tola massasining tola uzunligiga nisbati. Tolaning sifat ko’rsatkichi. Xalqaro birliklar sistemasi bo’yicha Teks … Read More

TEKRUR — G’arbiy Afrikadagi (Senegal daryosi havzasi) davlat (milodiy 1-ming yillik o’rtasi — 15-asr). 11-asrning 2-choragidan Islom dini davlat diniga aylana boshlagan; 11 —13-asrlarda ravnaq topgan. 13-asr oxirida Mali davlatining … Read More

TEIZM (Yunoncha theos — Xudo) — Xudo olamdan tashqarida turadi, olamni o’z irodasi bilan yaratgan va unda mavjud bulgan mutlaq shaxs deb tushunuvchi liniy dunyoqarash. Narigi dunyodagi Xudoni tan olish … Read More