Bo'lim: Ts harfi

TSIRKONIY DIOKSID, ZrO2 -tsirkoniyning yagona barqaror oksidi, oq rangli kristall modda. Bir necha modifikasiyalari mavjud. Tsirkoniy dioksidning barqaror modifikatsiyasi tabiatda baddeleit minerali ko’rinishida uchraydi. Suyuqlanish temperaturasi 2710°, qaynash temperaturasi 4500° … Read More

TSIRKON (Zirkon; dastlab forscha — zargun deyilgan) — orolli silikatlar sinfiga mansub mineral, Zr[SiO4]. Aralashmalari tarkibiga ko’ra, Tsirkonning quyidagi: alvit Hf va Th bilan, oyamalit — TgvaR bilan, xagatalit — … Read More

TSIRKAD RITMLAR (lotincha circa — yaqin va dies — kun) — bir kecha-kunduzlik ritmlar; biologik jarayonlar va hodisalarning har 20-24 soatda takrorlanib turishi. 24 soatdan ko’proq vaqtdan so’ng takrorlanadigan Tsirkad … Read More

TSIRK (lotincha circus — doira, aylana) — san’at turi. Akrobatika, gimnastika, ekvilibristika, klounada, jonglyorlik, polvonlik, illyuzionizm, ot o’yinlari, dorbozlik, hayvon o’rgatish kabi janrlarni o’z ichiga oladi. Tsirk artisti aql bovar … Read More

TSIOLKOVSKIY KONSTANTIN EDUARDOVICH [1857.5(17).9, Ryazan viloyati — 1935.19.9, Kaluga] — aviatsiya, aerodinamika va raketalar dinamikasi sohasidagi rus olimi va ixtirochisi; bolaligida og’ir kasallikdan keyin kar bo’lib qolib, o’qishni davom ettirolmagan. … Read More

TSIRKUL (loticha cirkulus — doyra, aylana) — aylana va yoylar chizish, kesmalarning uzunligini o’lchash va o’lchamlarni ko’chirish uchun mo’ljallangan chizmachilik asbobi; parger. Uning rejalash (yoki bo’lish), chizmachilik (yoki doiraviy), proportsional … Read More

TSINXAY — Xitoyning shimoliy- g’arbiy qismidagi provintsiya. Maydoni 721 ming kilometr kvadrat. Aholisi 5,03 million kishi (1999), aksari qismi xitoylar, shuningdek, Tibet, dungan, qozoqlar ham yashaydi. Ma’muriy markazi — sinin … Read More

TSINKIT — oddiy oksidlar sinfiga mansub mineral. Kimyoviy tarkibi ZnO. Odatdagi aralashmalari: MgO (9% gacha), ro (5,3% gacha) va FeO (1,1% gacha). Geksagonal singoniyada kristallanadi. Odatda, donador to’plamlar holida uchraydi, … Read More

TSIN (aynan — toza) — Xitoyda hukmronlik kilgan manjur imperatorlari sulolasi (1644— 1912). Tsin sulolasi hukmronligini 4 ta yirik davrga bo’lish mumkin: 1) manjurlarning Xitoyga bostirib kirganidan Min davlati chegaralarida … Read More

TSILINDR QUVVATI – bug’ mashinasi, ichki yonuv dvigateli va boshqalar porshenli mashinalarning bir tsilindrida vujudga keladigan quvvat. Uning qiymati porshenning o’rtacha tezligi, tsilindr diametri va hajmiga bog’liq. Tsilindr quvvati har … Read More