Bo'lim: X harfi

Xloratlar — xlorat kislota (NS1O3) tuzlari. Oddiy temperaturada barqaror kristall modda, qizdirilganda yoki katalizatorlar ishtirokida kislorod chiqarib parchalanadi. Ko’pchilik Xloratlar suvda va ba’zi organik erituvchilarda eriydi. Organik va oson oksidlanadigan … Read More

Xlor oksidlari — xlorning kislorod bilan hosil qilgan birikmalari: S12O, S1O2, S12O6, S12O7, SYU8. Xlor (I) oksid, S12O — sarg’ish-jigarrang qo’lansa hidli (xlor hidi keladi) gaz; suyuqlanish trasi — 121°, … Read More

Xioniylar — turkiy qabila. Ba’zi tadqiqotchilar fikriga kura, dastlab Oltoy tog’lari atrofida yashashgan va 4-asrning 1-yarmida Janubi g’arbga siljib, Amudaryo va Sirdaryo oralig’iga kirib kelishgan. Bu erda dastlab ular Zarafshon … Read More

Xeveshi (lotincha Hevesy) Derd (Georg) (1885.1.8, Budapesht — 1966.5.7, Freyberg, GFR) — vengriyalik fizik- kimyogar, radiokimyogar. Vengriya Fanlar Akademiyasi faxriy a’zosi (1945 yildan) Syurix va Manchester universitetlarida (1911— 13), Venadagi … Read More

Xetagurov Kosta (taxallusi, asl ism-sharifi Konstantin Levanovich Xetagurov) [1859.3(15).1O, hozirgi Shimoliy Osetiya Alagir tumani Nor qishlog’i — 1906.19.3(1.4), Qorachoycherkas viloyati Kosta Xetagurov qdshloga; Vladikavkazda dafn etilgan] — osetin shoiri va … Read More

Xachaturyan Aram Ilich (1903.6.6, Tbilisi yonidagi Kojori kishlog’i — 1978.1.5, Moskva, Yerevanda dafn etilgan) — kompozitor, dirijyor. Millati arman. Xalq artisti (1954), mehnat qahramoni (1973), Armaniston (1938), Rossiya (1944), O’zbekiston … Read More

Xausa — somhom (afrikaosiyo) tillari makrooilasining Chad tillari tarmog’iga mansub va shimoliy Nigeriya, Niger, Chad, Kamerun, Gana, Benin, Togo kabi mamlakatlarda tarqalgan til. G’arbiy Afrikada qabilalararo, urug’lararo til sifatida keng … Read More

Xloridlar, tabiiy xloridlar — NS1 tuz kislotasining tuzlari, minerallar sinfi. Tarkibi, xususiyati va hosil bo’lish sharoitiga qarab Xloridlar 2 guruhga bo’linadi. Birinchi guruhga (28 ta mineral) Na, K, NH4, Mg, … Read More

Xlamidoz – ooz, rikketsioz, keratokon’yunktivit — hayvonlarning o’tkir yuqumli kasalligi. Ko’p hollarda Xlamidoz katta iqtisodiy zarar keltiradi, kasallik hayvonning ko’r bo’lishi bilan tugashi mumkin. Kasallikni reketsiyalar qo’zg’atadi. Xlamidoz bilan barcha … Read More

Xitoy-Koreya platformasi, Sina qalqoni — qadimgi platforma; Xuanxe Daryo havzasining quyi qismi va Koreya yarim oroli, shuningdek, sariq dengiz tubining ko’p qismida joylashgan. Platforma g’arbda ichki Mongoliya bo’ylab davom etib, … Read More