Bo'lim: X harfi

XANI (o’zlarini «odamlar» deb atashadi) — Xitoy (1,3 million kishi) va Hindixitoydagi xalqlar guruhi. Umumiy soni 1,48 million kishi (1990-yillar o’rtalari). Lolobirma til guruhiga mansub tilda so’zlashadi. Xanida poliginiya, levirat, … Read More

XANDAQLI — Xiva xonligidagi qo’ng’irotlar tarkibidagi qabila. Ular, asosan, Amudaryoning o’ng qirg’og’ida yashagan. Xandaqlilar 19-asr o’rtalarida 365 xo’jalikni tashkil etgan bo’lib, xonlikka 73 otliq, 219 qazuvchi berishga, 735 tilla solg’ut … Read More

XANGAY — Mongoliyaning Markaziy qismidagi tog’lik. Uzunligi 700 kilometr chamasida, eni 200 kilometrgacha, balandligi 2000-3000 metr, eng baland joyi 3905 metr (Otxontangri tog’i). Granit, slanes, qumtosh va basalt jinslaridan tuzilgan. … Read More

XALQOBOD — Namangan viloyati Pop tumanidagi shaharcha (1966 yildan). 1948 yilda issiqlik elektr markazi va «O’zbektomyopqich» kombinatining qurilishi (1965) munosabati bilan vujudga kelgan. Yaqin temir yo’l stantsiyasi — Pop (3 … Read More

XALMAXERA, Jaylolo — Indoneziyadagi orol. Molukka orollari tarkibidagi eng katta Orol. Maydoni 18 ming kilometr kvadrat. Murakkab shaklga ega: 4 ta yarim oroli markazdan yelpig’ichga o’xshab cho’zilib ketgan. Relefi tog’li, … Read More

XAKSLI (HUXLEY) ANDRU FILDING (1917.22.11, London) — ingliz fiziologi. London Qirollik jamiyati a’zosi (1955 yildan). Kembrij universitetini tugatgan (1938). London universiteti kolleji fiziologiya bo’limi professor (1960 yildan). Muskul qisqarishi nazariyasini … Read More

XAYFON — Vetnamdagi shahar. Atrofidagi hududlar bilan markazga bo’ysunuvchi maxsus ma’muriy birlikni tashkil etadi. Aholisi 784 ming kishidan ziyod (1990-yillar o’rtalari). Transport yo’llari chorrahasi. Xongxa daryosi deltasining shim.dagi yirik dengiz … Read More

XO’JA RO’SHNOI MAQBARASI – Termizdagi me’moriy yodgorlik (11- asr). Maqbara peshtoqgumbazli, bir xonali (tarhi 6×6 metr), xom g’isht (26x26x5 santimetr)dan qurilgan; bezaksiz, Bosh tarxi sharqqa qaragan; chuqur ravoqli peshtoq orkali … Read More

XAMUN — Seyiston botig’idagi (balandligi 480 metr) chuchuk va sho’r suvli oqmas ko’llar guruhi, Eron va Afg’onistonda. Hilmand, Hashrud va Farruxrud daryolari bahorgi to’lin suv davrida yagona suv havzasini (maydoni … Read More

«XAMSA» (Arabcha — besh) — Alisher Navoiyning besh dostondan, ya’ni «Hayrat ulabror», «Farhod va Shirin», «Layli va Majnun», «Sab’ai sayyor», «Saddi Iskandariy»dan iborat katta asari.