Bo'lim: X harfi

XALISKO — Meksikadagi shtat, Meksika tog’ligining Jan.g’arbiy qismida. Maydoni 80,1 ming kilometr kvadrat. Aholisi 6,3 million kishi (2000). Ma’muriy va muhim sanoat markazi — Gvadalaxara shahri. Iqtisodiyotining yetakchi tarmog’i — … Read More

XAYFO — Isroildagi shahar. Aholisi 214,9 ming kishi (2003). Transport yo’llari chorrahasi. Mamlakatning O’rta dengiz bo’yidagi muhim porti. Telaviv va Eylatdan neft quvurlari o’tkazilgan. Metallurgiya, neftni qayta ishlash, kimyo, to’qimachilik, … Read More

XAZINA MAJBURIYATLARI – davlat tomonidan chiqarilgan qimmatli qog’oz; Xazina majburiyatlari sotilganidan so’ng egasining ma’lum pul miqdorini byudjetga o’tkazganini tasdiqlaydi va egalik qilish muddati davomida qayd qilingan daromad olish huquqini beradi.

XAKASLAR (o’zlarini — xakas deb atashadi; eski nomlari — Abakan yoxud Minusinsk tatarlari) — Xakasiyadagi xalq (62,9 ming kishi), jami Rossiya Federatsiyasida — 79 ming kishi (1989). Xakas tilida so’zlashadi. … Read More

XALDEYLAR — Janubiy Mesopotamiyada miloddan avvalgi 1-ming yillikning 1-yarmida yashagan Somiy qabilalar. Bobilga egalik qilish uchun Ossuriya bilan kurash olib borishgan. 626-538 yillarda Bobilda Yangi Bobil podsholigiga asos solgan xaldeylar … Read More

XALAF MADANIYATI (arxeologiyada) — shimoliy Mesopotamiya va Suriyadagi eneolit davri (miloddan avvalgi 5-ming yillik)ga oid madaniyat. Shimoliy Sharqiy Suriyadagi Telxalaf qishlog’i nomi bilan atalgan. Turar joy xarobalari, guldon, sopol idishlar, … Read More

XALL, Gull, Kingstonapon-Xall — Buyuk Britaniyaning Sharqiy qismidagi shahar. Aholisi 269,1 ming kishi (1990- yillar o’rtalari). Shimoliy dengiz sohilidagi port. Mashinasozlik (xususan, kemasozlik), yog’ochsozlik, oziq-ovqat korxonalari mavjud. Baliq ovlash bazasi. … Read More

XALFA — 1) o’rta asrlar ustaxonalarida hunar o’rganuvchi shogird. Shogirdlik muddatini o’tagach, usta qo’lida bir necha yil ishlab, o’zi usta bo’lgan; 2) eski maktabda o’quvchilar yetakchisi, maktabdor domla (o’qituvchi)ga dastyor; … Read More

XALXIN GOL — Mongoliya va Xitoydagi daryo. Uzunligi 233 kilometr, havzasining maydoni 17 kilometr kvadrat. Katta Xingan tog’larining g’arbiy yon bag’ridan boshlanib, bargi tekisligidan oqadi va 2 tarmoqqa bo’linib, BuirNur … Read More

XALQ — 1) muayyan mamlakatning barcha aholisi; 2) tarixiy birlikning turli shakllari (qabila, elat, millat). Xalqlarning kelib chiqqan tarixini (etnogenezini) va shakllanish jarayonini o’rganishda ijtimoiy fanlarda «etnos» (Yunoncha «xalq») va … Read More