Bo'lim: Yo harfi

YOYIQ — Ural daryosining 1775 yilgacha bo’lgan nomi (Daryo keng o’zanda yoyilib oqqanligi uchun shunday nom bilan atalgan degan taxmin bor).

YOYILUVCHANLIK — qattiq jismlar (masalan, metall va qotishmalar) ning mexanik kuchlanish va o’zgarmas (statik) nagruzka (yuk, kuch) ta’sirida sekinasta uzluksiz plastik deformasiyalanishi. Yoyiluvchanlik hodisasi bir necha yuz yillar oldin sezilgan. … Read More

YOYILMA KONUS — tekislikka yoki vodiylarning kengroq qismiga oqar suvlar keltirgan jinslarning tuplanishidan hosil bo’lgan yarim konus ko’rinishidagi bir oz qabariq relef. Yoyilma konus xar xil kattalikdagi tog’jinslaridan iborat buladi. … Read More

YOY RAZRYAD — elektrodlar orasida (gazlarda) ro’y beradigan elektr razryad. Ko’mir yoki metall elektrodlar orasida hosil bo’ladigan Volta yoyi yoy razryadga misol bo’lishi mumkin. Ikkita ko’mir elektrod orasida havoda yoy … Read More

YOY PECHI—metall va boshqa materiallarni eritish uchun elektr yoyi issiqligidan foydalaniladigan elektr pechi. Birinchi marta 1898-1901 yillarda Frantsiyada P. Eru, Italiyada E. Stassanolar sanoatda qo’llashgan. Qizdirish usuliga ko’ra, bevosita va … Read More

YOY — 1) matematikada — egri chiziq yoki aylananing istalgan ikki nuqtasi orasidagi qismi. Masalan, aylana yoyi. Bir aylanada yoki bir-biriga teng ikki aylanada teng yoylarga teng vatarlar mos keladi … Read More

YOZUV MASHINKASI, harf bosish mashinasi — harf, raqam va boshqa belgilarning standart tasvirlarini qog’ozga navbatma-navbat tushirib, matn, jadval va boshqalarni bosish uchun mo’ljallangan qurilma. Klaviaturali bosish mexanizmi Yozuv mashinkasining asosiy … Read More

YOZUV — muayyan bir tilda qabul etilgan va kishilar o’rtasidagi muloqatga xizmat qiladigan yozma belgilar yoki tasvirlar tizimi. Yozuv — kishilik jamiyati madaniy taraqqiyotining tom ma’nodagi ibtidosi, bashariyatning uzoq va … Read More

YOZTEPA, Yozdepe — ilk temir davriga oid qishloq xarobasi (miloddab avvalgi 9— 4 asrlar). Turkmanistonning Murg’ob vohasida, Bayramali shahridan 34 kilometr shimoli g’arbda joylashgan. Maydoni 16 gektarga yaqin. 1954-56 yillarda … Read More

YOZISHMA SIRLIGI — insonning konstitutsiyaviy huquqlaridan biri. Yozishma sirligi pochta va telegraf orqali barcha jo’natmalar (xatlar, telegrammalar, posilkalar, o’tkazmalar), telefonda so’zlashuv va boshqa xabarlarning daxlsizligini; yozishma va xat-xabarlarni ochib ko’rish … Read More