Psilomelan

Psilomelan (Yun. psilos — yalang’och, silliq, melos — qora) — mi- neral, marganesning murakkab gidro- oksidi. Unga yashirin kristalli va kol- lomorf shakldagi murakkab tarkibli gidro-oksidlar xos. MPO va MpO2 nis- bati oksidlanish darajasiga qarab keng in-tervalda o’zgaradi. Asl P. [(Va, N2O)2 Mp5o10], kriptomelan [K2mp8o16], gollandit [Va2mp8o|6], koronadit [Pb2MngOl(j] va b.dan tarkib topgan. Bu minerallar xossalari bo’yicha bir-bi- riga juda yaqin. Asl P. chig’anoqsimon sinadi, rangi Tim kora, ba’zan qo’ng’ir qora. Qattiqligi 5-6. Zichligi 4000— 4710kg/m3. Mo’rt. P. nuraganda oksid- la-nadi va degidratasiyalanadi. Bunda kora qurum shaklidagi pirolyuzit hosil bo’ladi. Oksidlanish zonalarida, nurash qobiklarida hamda cho’kindi foydali qazilmalar konlarida uchraydi. Sino- nimi — romaneshit. Zakavkaze va UK- rainada yirik konlari bor.