Muallif: Admin

APATIYA (Yunoncha apatheia — loqaydlik, hafsalasizlik, qiziqishning yo’qolishi) — 1) odamning tevarak-atrofidagi voqea va hodisalarga loqayd bo’lib qolish holati; 2) tibbiyotda — tashqi muhitga qiziqmay butunlay beparvo bo’lib qolish bilan … Read More

APATIT (Yunoncha apatao — aldayman) — fosfatlar sinfiga mansub mineral. Tarkibida R2O5 ning miqdori 42%. Aralashmalari: SO2, Mp, kamyob f elementlari, U, Sr va boshqalar. Oq, zangori, sariq, binafsha rang … Read More

APARTEID, apartxeyd (afrikaans tilida apartheid — alohida-alohida yashash) — irqiy kamsitishning eng ashaddiy ko’rinishi. Muayyan aholi guruhlarining ular irqiy mansubligiga qarab, siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy va fuqarolik huquqlaridan mahrum etishni, hududiy … Read More

APART (Fransuzcha aparte — bir tomonga) — go’yo sahnadagilar eshitmaydi, deb faraz qilinib aytiladigan monolog va luqmalar. Apart usuli dramaturgiyada miloddan avvalgi ham qo’llanilgan. Qatnashuvchining fikri, his-tuyg’ulari va rejalarini izohlash … Read More

AORTIT — aorta devorining yallig’lanishi. Aortit infektsion va allergik bo’ladi. Kasallik o’tkir va surunkali kechadi. Mikroblar qon, limfa orqali va qo’shni a’zolardan o’tishi mumkin. Bunda ko’pincha devorning o’rta qavati shikastlanadi; … Read More

AORTA (Yunoncha aorta), shotomir — odam va hayvonlar organizmidagi eng katta, uzun yagona qon tomiri. Yurakning chap qorinchasidan chiqib organizmning barcha a’zolari va to’qimalariga tarmoqlanadi. Aorta devori qalinroq bo’lib, asosan … Read More

AORSLAR — sarmat qabilalarining yirik Ittifoqi. Aorslar haqida ma’lumotlar Strabon, Ptolemey, Pliniy va Tasit asarlarida uchraydi. Xitoy yilnomalarida Aorslar yantsay nomi bilan keltirilgan. Aorslar dastlab Orol yoki Kaspiy dengizining shimolida … Read More

AOMIN — Xitoy Janubi-sharqidagi maxsus ma’muriy rayon (1999 yil 20 dekabrdan) Janubiy Xitoy dengizi sohilida, Chjuszyan daryosi quyilish joyida. Aomin yarim oroli, Xantszidao, Szyuao va boshqa bir qancha mayda orollarni … Read More

ANHOR (Arab, nahr — Daryo so’zining ko’pligi) — katta kanal, ariq. Xorazm shevasidagi arna so’ziga to’g’ri keladi. Anhor atamasi ba’zan mustaqil atokli ot o’rnida ham ishlatiladi. Masalan, Toshkentdagi Anhor arig’i. … Read More

ANG’IRT, sariq g’oz, atayka (Casarca ferruginea) — g’ozsimonlar turkumining o’rdaklar oilasiga mansub parranda. Patlari ochiq sarg’ish, boshi oqish. Yevropa va Osiyoning cho’l, dasht va tog’li hududlarida tarqalgan. Qishlash uchun Afrikaning … Read More