Talk nima?

Talk — insonga ma’lum bo’lgan eng yumshoq ma’danlardan biri. Shu qadar yumshoqki, butun bir bo’lagini oxirigacha tirnoq bilan qirtishlab tashlash mumkin. Talk kumushrang-oqish yoki och yashil tusli mayda momiqlar yoki … Read More

Kristall nima?

Ehtimol, siz kristallni nodir va go’zal ma’dan yoki qimmatbaho tosh deb o’ylarsiz. Bir jihatdan haqsiz. Zumrad va brilliantlar chindan ham kristall hisoblanadi. Biroq barcha kristallar ham noyob va nafis emas. … Read More

Ma’dan nima?

Ma’dan-mineral — yer qobig’ining tarkibiga kiradigan va noorganik tabiatli moddadir. Gohida neft, ko’mir va ohakni ham ma’dan deb yuritishadi, lekin aslida qadim zamonlarda yerda o’sgan o’t-o’lanlar va yashagan hayvonlar qoldiqlaridan … Read More

Mikroskopni kim ixtiro qilgan?

Mikroskop so’zining kelib chiqishi yunonchadir: bu so’zning birinchi qismi — «kichik», «mitti» ma’nosini anglatsa, ikkinchi qismi — «kuzatuvchi» ma’nosini beradi. Mikroskop, shunday qilib, qandaydir o’ta kichik narsani ko’zatmoq demakdir. Mikroskopni … Read More

Sharlar nega uchadi?

Ayrim yengil narsalar suv yuziga qalqib chiqishini kuzatgansiz, sharlar ham xuddi shunday sabablarga ko’ra havoga parvoz qiladi. Ya’ni sharlar havoda shuning uchun ham uchadiki, ularning ichi havodan yengil bo’lgan gazlar … Read More

Xlor nima?

Toza xlor — gaz hisoblanadi. Xlor — eng zaharli va, ayni paytda, eng foydali gazlardan biri! Tabiatda xlor xilma-xil birikmalar tarkibiga kiradi, masalan, xlorni kundalik osh tuzi tarkibida uchratishimiz mumkin … Read More

Neon nima?

Biz shaharlarning bosh ko’chalari bo’ylab tunda yurganimizda ko’zimiz binolar peshtoqidagi rang-barang lampochkalar va reklama peshyozuvlariga tushadi. Biz ularni neon chiroqlari deb ataymiz. Biroq ularning hammasi ham neon gazlari bilan yondirilmaydi. … Read More

Kislorod nima?

Biz gohida «uningsiz insonning yashashi mumkin emas» deb, u yoki bu narsalar to’g’risida yozilganini o’qib qolamiz. Lekin inson chindan-da «uningsiz» yashay olmaydigan narsa — bu, kisloroddir. Inson kislorodsiz atigi bir … Read More

Ammiak nima?

Ammiak — o’tkir hidli rangsiz gazdir. Ammiak bilan uzoq nafas olish o’limga olib keladi. «Ammiak» iborasi Misrdagi Ammon Yupiteri ibodatxonasi yonida topilgan «ammoniy xlorid» degan kimyoviy birikmadan olingan. Sof ammiakni … Read More

Azot nima?

Barcha tirik jonzotlar azotga ehtiyoj sezadi, chunki azot o’simlik, odamzot va hayvonlar organizmida muhim rol o’ynaydi. Azot inson tanasi uchun qurilish materiallar bo’lib xizmat qiluvchi oqsillar tarkibiga kiradi. Bu moddalarsiz … Read More