Bo'lim: A harfi

ASBEST (Yunoncha asbestos — so’nmaydigan, yemirilmaydigan) — egiluvchan va ingichka (0,5 mkm gacha) tolalarga ajralish xususiyatiga ega bo’lgan tolasimon minerallar nomi. Ikki guruhga — serpentinlarga (xrizotil-asbest) va amfibollarga (amfibol-asbest) bo’linadi. … Read More

«ASAXISIMBUN» («Tong quyoshi»), «Asaxi» — yapon tilida chiqadigan kundalik gazeta. «Asaxi simbuneya» kontserni 1879 yildan Osakada, 1888 yildan Tokioda nashr etadi. Keyingi yillarda Nagoya, Kitakyusyu va Sapporoda ham chiqadi. Tonggi … Read More

ASAFEV BORIS VLADIMIROVICH [taxallusi — Igor Glebov, 1884. 17 (29). 7, Peterburg — 1949.27.1, Moskva] — rus musiqashunosi, kompozitor. Akademik (1943). Peterburg universitetini (1908), Peterburg konservatoriyasini (1910) tugatgan. Musiqa tarixiga … Read More

ASATI — qovun navlari (Asad oyida pishadi). Dehqonchilikda Asati-VIR 3806 (K. I. Pangalo, M. K. Goldgauzen) va Toshkent asatisi (populyasiya) navlari ekiladi. Shakli tuxumsimon, o’rtacha kattalikda, uzunligi 25-27 santimetr, og’irligi … Read More

Asas (turkiycha) — hukmdor saroyi, qarorgohi yoki lashkargohi posboni, tungi soqchi. Alisher Navoiy asarlarida faol qo’llanishda bo’lgan; «oqibat bir kun asaslar bordilar va ani zindondin band bila sudrab chiqardilar» («Mahbub … Read More

Asarxaddon (ossuriycha Ashshuraxiddin) — Ossuriya podshosi (miloddan avvalgi 680 — 669). Fuqarolar urushi natijasida taxtga utirgan. Savdogarlar, kohinlar tabaqasiga tayangan. Otasi Sinaxerib tomonidan vayron etilgan Bobil shahrini tiklagan, bir necha … Read More

Asar (Arabcha — iz, qodsiq) — 1) biror narsadan qolgan yoki undan darak beruvchi belgi; nishon, iz; 2) Muhammad (sav) dan qolgan barcha sunnatlar; 3) olim, yozuvchi, rassom, bastakor va … Read More

Asama — Yaponiyaning Xonsyu orolidagi so’nmagan vulkan. Dzyosin’esu-kogen milliy parki hududida joylashgan. Mutlaq balandligi 2542 metr. Tez-tez kul otilib turadi. 1783 yildagi otilishida katta halokat keltirgan. Oxirgi marta 1958 yilda … Read More

ASALSHIRALI O’SIMLIKLAR, nektarli o’simliklar — asalari nektar va gulchangi yig’ib oladigan yopiq urug’li o’simliklar, asalarilarning asosiy oziq bazasi. Nektarni gultoji yoki gulkosa barglar, tuguncha devori yoki gul o’rnida joylashgan maxsus … Read More

ASALXO’RLAR (Meliphagidae) — sayroqi chumchuqsimonlar oilasi, uzunligi 10 — 35 santimetr. Tumshug’i ingichka, bir oz egilgan. Tili yordamida gul nektarini so’rib oladi. 160 — 170 ga yaqin turi bor, Yangi … Read More