Bo'lim: A harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Avaxta (nemischa Hauptwache-ayni ma’nosi bosh soqchi)-Rossiya imperaiyasi O’rta Osiyo xonliklari hududini bosib olib, Turkiston general-gubernatorligini tashkil qilgandan keyingi davrda chor ma’murlari tomonidan Turkiston o’lkasida ozodlikdan mahrum etilgan shaxslarni saqlash uchun … Read More

Avgurlar (lotincha augures, avis-qush so’zidan)-Qadimgi Rimda koxinlar jamoasi, asosan, qushlar parvozi va ovoziga qarab xuolar irodasini ta’bir qilganlar. Avgurlar afsonaviy Romul davrida paydo bo’lgan deb hisoblanganlar. Liviy Numa Pompiliy (miloddan … Read More

Avatara (sanskritcha xudoning pastga tushishi, pastlashi)-hinduizmda Vishna ilohining qahramonlar-Krishna, Ram, qobon, pakana odam qiyofasida gavdalanishi. Hind mifologiyasida Vishnaning o’nta Avatasi, ayniqsa, mashhur.

Avanpost (fransuzcha avant-oldinda va poste-post)-qo’shinning oldiga qo’yilgan post, soqchi otryad. Mudofaada turgan yoki dam olayotgan qo’shinlar tarafidan dushman hujum qilishi kutilayotgan tomonga qo’yiladi va asosiy kuchlarni kutilmagan zarbalardan ogohlantirish vazifasini … Read More

Avangard (fransuzcha avant-oldinda va garde-qo’riqchi)-harbiy safar vaqtida asosiy kuchlarni qo’riqlash uchun oldinda boruvchi askariy qism (harbiy qo’shilma, qism yoki bo’linma). Avangard o’z qo’shinlarini yonidan qo’riqlash ham mumkin. Avangardning vazifasi asosiy … Read More

Abundantsiya-qadimgi rimliklarning farovonlik xudosi, ba’zan Tsereraning yo’ldoshi sifatida tasavvur etilgan. Odatda, mo’l-ko’lchilik burg’usidan oltin tangalarni sochayotgan ayol qiyofasida tasvirlangan.

Absolyutizm, absolyut monarxiya (lotincha absolutus-mutlaq, cheklanmagan)-davlat boshqaruvining shunday shakliki, unda cheklanmagan hokimiyat faqat bir kishiga – monarxga tegishli bo’ladi. Absolyutizmda mamlakat markazlashuvi eng yuqori bosqichga ko’tariladi. Vakillik organlari faoliyati to’xtariladi, … Read More

Absenteizm (lotincha absentia-yo’qlik, hozir emaslik)-aholining vakillik organlari va mamlakat rahbari saylovlarida ishtirok etishdan bo’yin tovlash. Mavjud boshqaruv tartiblariga, siyosiy institutlar faoliyatiga norozilik bildirish shakli sanaladi. Absenteizmni mamlakatdagi siyosiy, ijtimoiy jarayonlarga … Read More

Abreklar (osetincha abirayeg, abreg-darbadar, yo’lto’sar so’zidan)-o’tmishda Shimoliy Kavkaz xalqlarida urug’ dargohidan haydalib, sargardonlik va yo’lto’sarlik bilan hayot kechirgan kishilar. Rus imperiyasi Shimoliy Kavkazni bosib olgan vaqtlardan rus bosqinchilariga qarshi yakka … Read More

Aborigenlar (lotincha ab origine-qadimdan, boshdan)-biror mamlakat, o’lkaning qadimdan o’sha joyda yashab kelayotgan tub aholisi. Qadimgi Rim rivoyatlariga ko’ra, Apennin tog’lari etaklaridagi Latsiyada yashovchi qadimgi qabila Aborigenlar deb atalgan. Odatda, Aborigenlar … Read More