Bo'lim: D harfiga oid iqtisodiy ensiklopedik atamalar

DAVRIY XARAJATLAR (hisobot davrining xarajatlari) – mahsulot (ish, xizmat) larni ishlab chiqarish bilan bevosita bog’liq bo’lmagan xarajatlar.Ushbu xarajatlar, asosan, tijorat (sotish) va ma’muriy boshqaruv va moliyaviy faoliyat bilan bog’liq xarajatlardan … Read More

DAVRIY TALAB – har zamonda paydo bo’lib, qondiriladigan va takrorlanib turadigan talab.

DAVRIY ISHSIZLIK – iqtisodiyotning krizis holatidagi ishsizlik. Mavsumiy xarakterga ega bo’lib, bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida davriy ishsizlik kuchayib boradi. Keyinchalik ishsizlikka barham beriladi.

DAVRIY (SIKLIK) DEFITSIT – iqtisodiyotning davriy rivojlanishi (tanazzuli) sababli va soliq tushumlarining qisqarishi bilan bog’liq davlat budjetining defitsiti.

DAVR XARAJATLARI – bevosita ishlab chiqarish jarayoni bilan bog’liq bo’lmagan xarajatlar va sarflar tushuniladi: boshqaruv xarajatlari, mahsulotni sotish xarajatlari va umumxo’jalik ahamiyatiga ega bo’lgan boshqa xarajatlar.

DAVLATNING SOLIQ TIZIMI – muayyan sharoitda davlat foydasiga undiriladigan soliq turlarining majmuyi. Unga soliqlarning turlari, miqdori, soliq imtiyozlari, undiriladigan soliqlarni aniqlash kabilar kiradi. Soliq tizimining vazifalari mavjud bo’lib, ulardan: soliq … Read More

DAVLATNING SOLIQ SIYOSATI – davlat tomonidan jismoniy va yuridik shaxslardan undiriladigan soliqlarning turi, ularni yig’ib olish yo’llari hamda usullarini tashkil etish borasidagi siyosat.

DAVLAT ZAYOMLARI – davlat iqtisodiy faoliyatni amalga oshirib, qarz beruvchi, shuningdek, qarz oluvchi ham bo’ lishi mumkin. U oladigan kredit davlat zayomi deyiladi. Davlat zayomi – obligatsiyalar, ya’ni uning egalariga … Read More

DAVLAT XARIDLARI MULTIPLIKATORI – muvozanatli, sof milliy mahsulotni o’zgartirishning davlat xaridlari o’zgarishiga nisbati.

DAVLAT VALYUTA MONOPOLIYASI – valyuta boyliklari (valyutaviy boyliklar) bilan operatsiyalarni amalga oshirish yoki operatsiyalarni amalga oshirishni ma’lum organlar, korxonalar, firmalar zimmasiga o’tkazishga ruxsat berish, valyutaviy mablag’lardan foydalanish tartibini belgilash bo’yicha … Read More