Bo'lim: M harfi

Monosaxaridlar – organic birikmalar, uglevodlarning asosiy guruhlaridan biri. Tarkibida gidrok- sil guruhlari, aldegid guruhi (Aldo – zalar) yoki ketoguruh (ketozalar) bo’ladi. Umumiy formulasi CnH2nOn (bu erda p=3+9). Zanjiridagi uglerod atomla- … Read More

Monorels yo’l – yo’naltiruvchi balkasi (monorelsi) bitta tayanchda yoki estakadada joylashadigan trans- port tizimi; yo’lovchilar tushgan vagon- lar va kJ ortilgan vagonetkalar osma (yakka) rels bo’ylab harakatlanadi. M.y.ning vagonlar monorelsning … Read More

Monopoliya (Yun. mono — tanho, poleo — sotaman) — iqtisodiyotning bir sohasida tanho hukmronlik; bozorni tashkil etish shakli. Bunday bozorlar- da yagona sotuvchi o’z tovari b-n FA-oliyat ko’rsatadi, boshqa tarmoqlarda … Read More

MONOPLAKOFORALAR (Mopo- placophora) — chig’anokli mollyuskalar- ning eng tuban tuzilgan sinfi. Qazilma holda kembriydan devongacha uchraydi. Birinchi tirik vakili Neo-pilina 1952 y.da topilgan. Hozir 8 turi ma’lum. Tanasi qalpoqchaga yoki … Read More

Monometallizm (mono… va me- Tall) — bir metall umumiy ekvivalent va pul muomalasining asosini tashkil etadigan pul tizimi. M.da mu-omalada bo’lgan tangalar va qiymat belgilari (qog’oz pullar) qimmatbaho metallarga almashtiriladi. … Read More

Monomerlar (mono… va Yun. meros — qism) — molekulalari o’zaro ta’sirlanib (polimerlanish yoki poli- kondensatlanish) yoki boshqa moddalar- ning molekulalari b-n reaktsiyaga kiri- shib polimerlar hosil qiladigan quyi molekulali moddalar. … Read More

Morena (Frans. moraine) — muzli- klar erib chekingandan keyin qolgan tog’ jinslari uyumi. G’o’latoshlar, palaxsa toshlar, shag’al, gil, qum shaklida bo’ladi. M.lar siljiydigan (harakatdagi) va yotqizilgan (qo’zg’almas)larga bo’linadi. Siljiydigan M.lar … Read More

Morelos — Meksikaning marka- ziy qismidagi shtat. Mayd. 4,9 ming km2. Aholisi 1,55 mln. kishi (2000). Ma’- muriy markazi — Kuernavaka sh. Shtat Ko’ndalang vulkanli Serra tog’larining Jan. yon bag’ri … Read More

Mordin — Turkiyaning Jan.dagi o’rta aerlarga oid kal’a. 13-a. 20-y.la- rida M. mustaqil bo’lib, uning hokimi Nosiriddin Ortuk, Arslon Mansur (1201-39). M. va Mayofarikinda hukm surgan ortuqiylar sulolasiga mansub edi. … Read More

Mordva tillari —Finn-ugor tillari oilasiga mansub moksha (Mok- shamordva) va erzya (erzyamordva) tillari; Mordoviya, Boshqirdiston, Tatariston, Chuvashiston respublikalarida, RFning Nijniy Novgorod, Samara, Penza, Oren- burg, Saratov, Chelyabinsk kabi viloyatla- rida … Read More