Bo'lim: S harfi

Sterlyad (Acipenser ruthenus) — osyotrsimonlar oilasiga mansub baliq. Uz. 65-125 sm, vazni 1,5 dan 16 kg gacha. Kaspiy, Boltiq, oq, Barents va kora den- giz havzasidagi daryolarda tarqalgan. Er- kagi … Read More

Sterlitomoq — Boshqirdiston Respublikasidagi shahar (1782 y.dan). Oq Idilning chap sohilidagi pristan. T.y. stantsiyasi. Aholisi 261,6 ming kishi (1998). S. 1766 y.da tranzit punkti sifa- tida vujudga kelgan. 1919-22 y.larda … Read More

Sterinlar, sterollar — stero- idlar sinfiga mansub tsiklik spirtlar. Ko’pchilik S. — optik faol kristall mod- dalar, ular organik erituvchilarda eriy- Di, suvda erimaydi. Mikroorganizmlar, o’simlik va hayvonlardagi S.ning umu- … Read More

Sterilizasiya (lot. sterilis — toza, bepusht), sterillash — 1) (tibbiyot va biologiyada) — turli moddalar, XI-rurgiya asboblari, boglov materiallari, oziqovqat mahsulotlari va b.ni mikro- organizmlardan butunlay tozalash. Tibbiyotda aseptikaning muhim … Read More

Stereokimyo (Stereo … va kimyo) — kimyoning molekuladagi atom yoki atomlar guruhi (radikallar)ning fazo- viy joylashishini o’rganadigan sohasi. S. dastlab 19-a. oxirlarida ya.G. Vant- Goff tadqiqotlari asosida organik ki- myoning … Read More

Stenoz (Yun. stenos — tor, qisqa) — naysimon a’zolar (hiqildoq, traxeya, bronxlar, qizilo’ngach, ichaklar, Arte- riyalar va b.), shuningdek, fiziologik teshiklar (mas, yurak chap bo’lmachasi va qorinchasi orasidagi teshik)ning to- … Read More

Stenobiontlar (Yun. Stenos — tor va bios — yashovchi) — tashki sha- roit omillari yoki omillar guruhi o’zgarmaydigan doimiy muhitda yashovchi organizmlar. Haroratga nisbatan steno- biontlik stenoterm, shurlanishga nisba- tan … Read More

Steno qonuni — kristallar- ning doimiyligi haqidagi qonun; 1669 y. daniyalik tabiatshunos N. Steno to- monidan aniklangan. Unga ko’ra, muay- Yan tra va bosimda, biror modda barcha kristallarining 2 qirrali … Read More

Stempkovskaya Elena Konstantinovna (1921, Minsk viloyatidagi Ma- zurshchina qishlog’i — 1942.26.6, Belgo- rod viloyatidagi Zimovenka qishlog’i) — 2-jahon urushi qatnashchisi. Toshkent pedagogika in-tida o’qigan. Sirdaryo viloyatining Boyovut tumanidagi «1bo- yovut» … Read More

Stellit (ing. stellite — firmaning nomidan, lot. Stella — yulduz) — asosi- ni kobalt (so) tashkil qiladigan quyma qattiq qotishmalar guruhining umu- miy nomi. Tarkibida xrom (Sg, 2733%), volfram (W, … Read More