Bo'lim: Y harfi

YO’G’ON ICHAK — odam va umurtqali hayvonlar ichagining bir qismi; o’ng yonbosh sohasida bevosita ingichka ichakdan keyin boshlanib orqa chiqaruv teshigi (anus) bilan tugaydi. Evolyutsiya jarayonida umurtqali hayvonlar yo’g’on ichagining … Read More

YO’QLOV, jo’qlov, yo’qlandi — qarindosh-urug’, do’st-tanishlarning ma’lum munosabat bilan hol-ahvol so’rash, qutlash uchun bir-birinikiga borish odati. Yo’qlov kishilarni qadr-oqibatga o’rgatadigan milliy an’anadir. Yo’qlovning ba’zi xillari: kelinni yo’qlash — qiz uzatilgach, … Read More

YO’TAL — murakkab reflektor holat, ixtiyoriy yoki g’ayriixtiyoriy ravishda tez nafas chiqarish harakati; nafas a’zolarining himoyalanish-tozalanish reaktsiyalaridan biri. Yo’tal Markaziy nerv sistemasi (Yo’tal markazi uzunchoq miyada joylashgan) tomonidan idora etiladi. … Read More

YO’RG’A TUVALOQ (Chlamydotis undulata) — tuvaloqsimonlar oilasiga mansub qushlarning bir turi. Vazni 1,1 kilogrammdan 2,4 kilogrammgacha; qanoti 350-450 millimetr. Bo’ynida uzun patlardan iborat «yoqa» bo’lishi bilan boshqa tuvaloqlardan farq qiladi. … Read More

YO’RMA — badiiy chok turi; kashtado’zligda zanjirsimon ko’rinishga ega. Igna, ilmoqli bigiz bilan tikiladi. Yo’rma chokida tikilganda matoning o’ng tomonida halqalar zanjiri, teskari tomonida esa to’g’ri chiziqlar hosil bo’ladi. Ilmoqli … Read More

YO’LO’TAN —Turkmanistonning Mari viloyatidagi shahar (1939 yildan). Yo’lo’tan tumani markazi. Temir yo’l stantsiyasi. Murg’ob daryosining quyi oqimida, Mari shahridan 61 kilometr Janubda, Mari — Sarhadobod yo’nalishidagi temir yo’l stantsiyasi. Aholisi … Read More

YO’LCHIYEVA MUNOJOTXON ABDUVALIYEVNA (1960.26.11, Buloqboshi tumani) — xonanda. O’zbekiston xalq artisti (1994). Toshkent konservatoriyasini tugatgan (1985). Ana’naviy xonandalik va maqom san’ati sirlarini M. Mirzayev va O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan artist Sh. … Read More

YO’LLUG’TEGIN (7-asr oxiri – 739) — Turk xoqonligi xoqoni (734-739), ilk turkiy tarixchi, yozuvchi va shoirlardan biri. Bilga xoqonning vafotidan so’ng o’zini Ijan xoqon deb atagan. Tan imperiyasiga (Xitoy) 3 … Read More

YO’LLAR — transport vositalari va piyodalar harakatlanishi uchun mo’ljallangan yer sirtidagi maxsus tayyorlangan qismlar; yo’lovchilar va yuklarni tashiydigan yuk ko’tarish-tashish inshootlari (masalan, Kanat yo’l). Relssiz va relsli xillari bor. Relssiz … Read More

YO’L-YO’L KITLAR (Balaenopteidae) — kitlar turkumining bir oilasi. Tishsiz (mo’ylovli) kitlar kenja turkumiga mansub. Tomog’i va qornida tana bo’ylab uzunasiga ketgan 12 dan 114 tagacha teri burmalari (yullar) joylashgan (nomi … Read More