Bo'lim: Yo harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Yog’och-qadimgi o’lchov birligi; katta masofalardagi yo’l uzunligini o’lchash qo’llanilgan. Ba’zi adabiyotlarda farsang, sang, tosh tarzida ham uchrab turadi (farsang Yog’och bilan, sang esa tosh bilan bir xil bo’lib, Yog’ochning 2/3 … Read More

Yorg’uchoq (turkcha)-donni yormalash va un qilish uchun toshni yo’nib tayyorlangan qadimgi asbob. Yorg’uchoq ilk neolit davri (miloddan avvalgi 40mingyillikda) paydo bo’lgan, milodiy III-IV asrlargacha foydalanilgan. Yorg’uchoq 2 yassi toshdan iborat, … Read More

Yorg’uchi (turkcha)-1) Markaziy Osiyoda hukm surgan turkiy saltanatlarda davlat va shariat qonun-qoidalari asosida ish ko’rgan amaldor shaxs. Yorg’uchi mahkamaga tushgan turli ishlarni ko’rish va hukm chiqarish bilan band bo’lgan. Yorg’uchi … Read More

Yorg’u (turkcha)-1) o’rta asrlarda (jumladan, Mo’g’ullar va Temuriylar davlatida) fuqarolarning turli da’vo va shikoyatlariga oid yoki jinoiy ishlarni ko’rib tegishli hukm chiqaradigan davlat organi, mahkama, sud; 2) mahkama, sud chiqargan … Read More

Yorliq (turkcha-mo’g’ulcha)-1) turk-mo’g’ul xonlari e’lon qilgan yozma hujjatlar. Diplomatik notalar va davlatlararo bitimlar matni ham xon Yorliqi jumlasiga kirgan. Biroq ko’pincha bu Yorliq Oltin O’rda, Qozon va Qrim xonlari tomonidan … Read More

Yordamchi tarix fanlari-tarixiy manbalarning ma’lum bir turlari yoki ularning alohida shakllari va tarkibini o’rganuvchi fanlar (genealogiya, geraldika, diplomatika, tarixiy metrologiya, numizmatika, paleografiya, sfragistika, xronologiya, epigrafika va boshqalar).

Yombi (xitoycha “Yuan bao”-boylik to’plashning boshlanishi)-quyma oltin va quyma kumush bo’lagi. Xitoyda birinchi pullar miloddan avvalgi VII asrda paydo bo’lgan; ular kumushdan emas, balki mis (yoki bronza)dan quyib tayyorlangan. Bu … Read More

Yom, jom (mo’g’ulcha yo’l)-choparlar, yo’lovchilar qo’nadigan va ot almashtiradigan joy, bekat. Yomda doim otlar shay turib, bir qancha kishi xizmat qilgan. XIII asrda tashkil etilgan. Yom xizmatchisi yomchi deb atalgan … Read More

Yollanma qo’shinlar-davlatlar, shaharlar, ayrim badavlat mulkdorlar tomonidan yollangan professional jangchilardan tuzilgan qo’shinlar. Qadimgi Misr va boshqa davlatlarda keng qo’llanilgan; XV-XVIII asrlarda G’arbiy Yevropadagi qurolli kuchlarning asosini tashkil etgan. Masalan, Yetti … Read More

Yovar (forscha)-Qo’qon xonligida yuz jangchidan iborat to’pchi qism qo’mondoni. Ushbu harbiy unvon egasi xirojdan ozod etilgan.