Bo'lim: Z harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Zevs-yunon afsonalarida oliy xudo; xudolar va odamlar hukmdori. Kronos va Reyaning o’g’li. Xudolarning uchinchi avlodiga mansub. Tartarda o’z otasi va boshqa titanlarni yengib, Olim tog’ida hukmron bo’lgandan keyin Zevs asta-sekin … Read More

Zevgitlar (yunoncha zeugitai)-Afinada Sopon islohotlariga (miloddan avvalgi 594/593 yillar) binoan uchinchi (pentaksiomeimnlar-yer aristokratiyasi va gippeylardan keyin) tabaqa; asosan, o’rta va mayda zamindorlar. 200 medimn (1 medimn-52,5 litr don) yillik daromadga … Read More

Zag’oma (forscha)-atrofi charm bilan o’ralgan doira shaklidagi quti, tarozi pallasi o’rnida ishlatilgan.

Zardushtiylik, Zoroastrizm-miloddan avvalgi VII-VI asrlarda vujudga kelgan din. Asoschisi-Zardusht. So’nggi tadqiqot xulosalariga qaraganda, O’rta Osiyo, xusunsan, Xorazm Zardushtiylik vatani bo’lgan. O’rta Osiyo, Eron, Afg’oniston, Ozarbayjon hamda Yaqin va O’rta Sharqning … Read More

Zarbxona-tangalar zarb qilish, orden, medallar, ko’krak nishonlari va boshqa davlat unvon belgilari, shuningdek, zarhallash, kumushlash va zargarlik sirlash usullari bilan metaldan o’yma va bosma mahsulotlar tayyorlaydigan davlat korxonasi. Eng qadimgi … Read More

Zar (forscha)-qadimgi uzunlik o’lchov birligi; gazning boshqach nomi. O’zbekistonning barcha joylarida shunday deb atalgan.

Zanjilar (arabcha)-1) VII-IX asrlarda arab va eroniy qul savdogarlari Zanjibar oroli (Sharqiy Afrika) dan Iroqqa keltirilgan qullar. Zanjilarni maxsus lagerlarda saqlashgan. Ular Shatt al-Arab daryosi sohilidagi sho’rxok yerlarni tozalashda, qo’riq … Read More

Zamindori-XVIII asr oxiri-XIX asrlarda ingliz mustamlakachilari tomonidan Shimoliy, Sharqiy va Markaziy Hindistonda joriy etilgan yer solig’i tizimi. Yer egalarining yuqori tabaqasi, zamindorlarning merosxo’rlik huquqlarini mustahkamlagan. Mustamlaka hokimiyati yerning oliy egasi … Read More

Zamindor (forscha-yer egasi)-1) G’arb (Yevropa) adabiyotidagi “feodal” istilohining Movarounnahr xalqlari orasidagi nomlanishi bo’lib, O’rta Osiyo xonliklarida yirik yer egasini anglatgan. 2) o’rta asrlarda Hindistonda yirik yer egasi. Dehli sultonligi va … Read More

Zamzama (sug’dcha sekin ovoz bilan ashula aytish, xirgoyi qilish; arabcha-g’udirlash, g’uvillab ovoz chiqarish, taraqa-turuq qilish)-1) zardushtiylarning marosim duolarini ohista va mayin ohangda o’qishi; 2) o’rta asr musulmon Sharqi tasavvuf an’analarida … Read More