Asbest nima?

Aksariyat odamlar asbest yaqin-yaqinlarda kashf etilgan deb o’ylaydi, aslida esa u insoniyatga ko’p mingyillardan buyon ma’lumdir! Qadimgi ibodatxonalarda asbestdan mash’ala qilishgan va mehroblarni yonish xataridan asrash uchun undan tiklashgan. Bundan … Read More

Slyuda nima?

Ehtimol, slyudani qo’lingizga siz bir marta olgansiz va uni o’yinqaroqlik bilan sindirib ham qo’ygandirsiz. Balkim, siz uni «yelimshak» deb o’ylagan bo’lishingiz mumkin. Slyuda — aslida ma’dan. «Slyuda» iborasi tog’ ma’danlarining … Read More

Gips nima?

Kishilar tomonidan gips-ganchdan foydalanish sur’ati keyingi yillarda shu qadar tezlashib ketdiki, natijada uni ishlab chiqarish ikki baravarga ko’paydi. Gips o’tga va suvga bardoshli, buning ustiga o’zidan issiq-sovuqni yomon o’tkazishi tufayli … Read More

Talk nima?

Talk — insonga ma’lum bo’lgan eng yumshoq ma’danlardan biri. Shu qadar yumshoqki, butun bir bo’lagini oxirigacha tirnoq bilan qirtishlab tashlash mumkin. Talk kumushrang-oqish yoki och yashil tusli mayda momiqlar yoki … Read More

Kristall nima?

Ehtimol, siz kristallni nodir va go’zal ma’dan yoki qimmatbaho tosh deb o’ylarsiz. Bir jihatdan haqsiz. Zumrad va brilliantlar chindan ham kristall hisoblanadi. Biroq barcha kristallar ham noyob va nafis emas. … Read More

Ma’dan nima?

Ma’dan-mineral — yer qobig’ining tarkibiga kiradigan va noorganik tabiatli moddadir. Gohida neft, ko’mir va ohakni ham ma’dan deb yuritishadi, lekin aslida qadim zamonlarda yerda o’sgan o’t-o’lanlar va yashagan hayvonlar qoldiqlaridan … Read More

Mikroskopni kim ixtiro qilgan?

Mikroskop so’zining kelib chiqishi yunonchadir: bu so’zning birinchi qismi — «kichik», «mitti» ma’nosini anglatsa, ikkinchi qismi — «kuzatuvchi» ma’nosini beradi. Mikroskop, shunday qilib, qandaydir o’ta kichik narsani ko’zatmoq demakdir. Mikroskopni … Read More

Sharlar nega uchadi?

Ayrim yengil narsalar suv yuziga qalqib chiqishini kuzatgansiz, sharlar ham xuddi shunday sabablarga ko’ra havoga parvoz qiladi. Ya’ni sharlar havoda shuning uchun ham uchadiki, ularning ichi havodan yengil bo’lgan gazlar … Read More

Xlor nima?

Toza xlor — gaz hisoblanadi. Xlor — eng zaharli va, ayni paytda, eng foydali gazlardan biri! Tabiatda xlor xilma-xil birikmalar tarkibiga kiradi, masalan, xlorni kundalik osh tuzi tarkibida uchratishimiz mumkin … Read More

Neon nima?

Biz shaharlarning bosh ko’chalari bo’ylab tunda yurganimizda ko’zimiz binolar peshtoqidagi rang-barang lampochkalar va reklama peshyozuvlariga tushadi. Biz ularni neon chiroqlari deb ataymiz. Biroq ularning hammasi ham neon gazlari bilan yondirilmaydi. … Read More