Bo'lim: A harfi

AL-MASJID AL-HAROM (arab-muqaddas masjid) — Makkadagi Ka’ba ibodatxonasi va u bilan bog’liq bo’lgan majmua. Qur’onda shu nom bilan tilga olingan. Bu majmua qadimdan mavjud bo’lgan, arablarda islomgacha ham sig’iniladigan muqaddas … Read More

AL-MASJID AL-AQSO (Arabcha -uzoqdagi masjid) — Quddus (Ierusalim) shahridagi qadimgi ibodatxona (Sulaymon ibodatxonasi). Qur’onda shu nom bilan tilga olingan. Islomdan ilgari arablar, undan keyin musulmonlar jamoasining a’zolari Al-masjid al-Aqso tomonga … Read More

ALMANAX (Arabcha — almunah — vaqt, kalendar) — turli mualliflarning mavzu, janr va boshqa belgilarga ko’ra birlashtirilgan adabiy asarlari tuplami. O’rta asrlarda Sharqda astronomiya kalendarlari Almanax nomi bilan atalgan. Bundan … Read More

ALMAIY NOMIDAGI NAMUNA ISH MAKTABI — Toshkent shahrining Beshyog’och dahasidagi sobiq rus-tuzem maktabi binosida mahalliy aholi bolalari uchun 1918 yilda ochilgan maktab. Maktabga Nazir Inoyatov rahbarlik qilgan. Dastlab bolalar uyi … Read More

ALMAIY (taxallusi; asl ismi Fazlulloh Mirjalol o’g’li) (1851/52 — Toshkent — 1894/95) — o’zbek shoiri, tarjimon, arabshunos va xattot. Toshkentdagi «Muyi muborak» va Buxorodagi madrasalarda tahsil ko’rgan (1866-67). Turk, fors, … Read More

«AL-MAGEST» (Arabcha — Almajistiy, lotincha Almagestum — «Buyuk qurilish») — yunon astronomi Ptolemeyning mashhur asari; 150-160-yillarda yozgan. Bag’dod xalifasi Ma’munning farmoni bilan taxminan 825 yilda Arab tiliga tarjima qilingan. Yunon … Read More

ALLYUVIY (lotincha alluvio — oqiziq), allyuvial yotqiziqlar — oqar suvlar (daryo, irmoq va boshqalar) bilan oqib kelib to’plangan yotqiziqlar. Allyuviy daryolarning o’zani, qayir qismi va vodiydagi terrasalarni hosil qiladi; ko’pgina … Read More

ALLYUVIAL TEKISLIKLAR – doimiy va vaqtli oqar suvlar keltirmalarining er yuzasidagi botiq yoki yassi joylarda cho’kib qolishidan vujudga kelgan tekisliklar. Shag’al, chaqirtosh va qum, qumoq hamda loyqalardan tashkil topadi. Allyuvial … Read More

ALLOH (Arabcha, «al-iloh» — ilohiy kuch, Xudo), Olloh — Islom dinida butun mavjudotni yaratgan oliy ilohiy kuch; Xudoning nomi. Keyingi yillardagi adabiyotlarda mahalliy talaffuzga moslab Olloh shaklida ham qo’llanib kelingan. … Read More

ALLOXTON (Yunoncha allos — boshqa va chthon — yer) — tog’ jinslari majmuasining paydo bo’lgan joylaridan ma’lum geologik jarayonlar sababli yangi o’ringa — avtoxton jinslar ustiga qiyalik va ko’pincha to’lqinsimon … Read More