Bo'lim: Bilasizmi?

Nasroniylik paydo bo’lganidan keyingi dastlabki asrlarda, turli tillarda (yunon, suryoniy, lotin) yangi din haqida hikoya qiluvchi kitoblar vujudga keldi. Turli mamlakatlarda tarqalgan nasroniy aziz-avliyolari bilan bog’langan ertaklar va afsonalar ko’pincha … Read More

Siz, albatta, portret rassomchilikda, haykaltaroshlikda, grafika va fotografiyada keng tarqalganini bilasiz. «Portret» so’zining o’zi fransuzlarning quyidagi iborasidan kelib chiqqan: «Gairog Gai» — jihatma-jihat, ya’ni imkon qadar aniqroq. Xo’sh, «so’z yordamida … Read More

Bir qarashda hamma kitoblarning mundarijasi bitta va xuddi o’sha sxemaga ko’ra tarkib toptirilgandek tuyuladi. Ularda qahramon, uning muhiti to’g’risida, uning qayerda yashashi, unga nima bo’lishi va uning sarguzashtlari nima bilan … Read More

Siz, albatta, shunday iborani ko’p eshitgansiz: «Oyog’ini qo’liga olib yugurmoq», ya’ni judayam tez. Uning asosida — metaforik solishtirish, yorqin, namoyon timsollarni qiyoslash. Bunday muqoyasa metafora deb ham ataladi. Nomlanish «Ko’chirish» … Read More

Siz, albatta: «Qilichni eritib quyamiz omoch» yoki «Avgiy otxonalarini tozalaymiz» degan iboralarni eshitgansiz. Ammo siz bu — allegoriya (majoz) ekanligi xususida o’ylab ham o’tirmagansiz. Timsolli, metaforali shaklda ular urushni tugatish … Read More

Siz, albatta, I. A. Krilovning «Bo’ri itxonada» masalini o’qigansiz. Unda bo’ri qo’yni o’g’irlashga ahd bog’lagani haqida hikoya qilinadi. Ammo odatda adib, bo’ri va bo’ribosar timsollarida go’yo Napoleon va Kutuzov munosabatlarini … Read More

Asar muallifi o’z o’quvchilari bilan olib boradigan o’ziga xos o’yin reminissentsiya deb ataladi. Ko’pincha qandaydir kitobni o’qiyotganingizda o’qigan narsangiz xuddi muzeyda ko’p marta tomosha qilingan mashhur kartinaning chop etilgan nusxasi … Read More

Siz, ehtimol, kattalar sizga: «Sen, qabul qilinmagan so’zlarni ishlatayapsan», deydigan vaziyatga ko’p duch kelgansiz. Nima degani bu? Rus tilida aksariyat hollarda og’zaki nutqda qo’llanadigan va bayonga qo’pol ottenka beradigan bir … Read More

Odamzotning tashqi dunyo bilan tanishuvi uni qurshab turgan narsalarni bilishdan boshlanadi. Biroq adabiy asarlarda, masalan, tarixiy romanlarda yoki esdaliklarda, ko’pincha o’tmishdan bizga qadar kelgan so’zlarni uchratamiz. Ba’zida biz ularning ma’nosini … Read More

Tildagi har bir so’z boshqasi bilan o’zaro aloqador, ular o’zaro muayyan munosabatlarda bo’ladi. Mana, masalan, L. N. Tolstoyning mulohazalariga quloq tutaylik-chi: «inson o’zgaradi, va unda barcha imkoniyatlar bor: tentak edi, … Read More