Bo'lim: X harfi

Xiroj, xaraj (Arabcha) — Yaqin va O’rta Sharq mamlakatlarida, jumladan, O’rta Osiyoda davlat tomonidan undirilgan yer solig’i. Sosoniylar davlatipa Qavad I va uning o’g’li Xusrav I Anushirvon o’tkazgan soliq islohoti … Read More

Xirayama Ikuo (1930.15.6, Ikuchjima shahri) — yapon rassomi, tadqiqotchi olim, Tokio nafis san’at va musiqa milliy universiteti prezidenti. Uning ilmiy tadqiqotlari Buyuk ipak yo’lining ko’p asrlik tarixiga bag’ishlangan. Toshkent, Samarqand, … Read More

Xindemit (Hindemith) Paul (1895.16.11, Xanau 1963.28.12, Frankfurtmayn) — nemis kompozitori, skripkachi, dirijyor, musiqa nazariyotchisi. 20-asr musiqa namoyandasi, musiqiy neoklassisizm vakili. Frankfurtmayn konservatoriyasida ta’lim olgan (1909— 15). Shu shaharda opera teatrida … Read More

Xiva mudofaasi – Rossiya imperiyasining O’rta Osiyoni istilo qilishi davrida shahar aholisining kurashi. 1872 yil oxirlarida harbiy vazir boshchiligida Peterburgda Turkiston, Orenburg general-gubernatorlari va Kavkazdagi podsho noiblari ishtirokidagi maxfiy kengashda … Read More

Xerson viloyati – Ukrainadagi viloyat. 1944 yil 30 martda tashkil etilgan. Maydoni 28,5 ming km2. Aholisi 1145,4 ming kishi (2004), ukrain, rus, belorus, yahudiy va boshqalar yashaydi. 18 ma’muriy tumanga … Read More

Xiva «ichan qal’a» muzey-qo’riqxonasi, Xiva «Ichan qal’a» tarixiy-me’morlik muzeyqo’riqxonasi — Xiva shahridagi muzeyqo’riqxona; Xorazmning qadimgi moddiy va madaniy yodgorliklarini, avloddan-avlodga o’tib kelayotgan o’ziga xos an’analarini saqlash, o’rganish va targ’ib qilish … Read More

Xinagul (Impatiens balsamina) — xinadoshlarga mansub bir yillik o’t; ekma gul. Asosan, Osiyo va Afrikada, ba’zi vakillari Yevropa va Amerikada o’sadi. O’zbekistonda manzarali o’simlik sifatida hovlilarda ekiladi. Poyasi tik shoxlangan, … Read More

Xlorid kislota, NS1 bir asosli kuchli kislota; vodorod xloridning suvdagi eritmasi. Rangsiz tiniq suyuklik, vodorod xlorid hidi keladi; Xlorid kislotaning maksimal kontsentrasiyasi 36% dan oshmaydi; bunday kontsentrasiyadagi eritmaning zichligi 1180 … Read More

Xitoy, qtoy, kidan — turkiy urug’lardan biri. Ularning ajdodlari qadimgi kidanlar bo’lgan. 11-asrga kelib ularning shimoliy Xitoydagi davlati tugatilgach, bir qismi O’rta Osiyoga ko’chib o’tgan. Manbalarda ularni qora Xitoy deb … Read More

Xira rudalar — minerallar guruhi, misning murakkab sulfidlari bo’lib, tennantitning izomorf qatorini — kimyoviy tarkibi nCu,2As4 S13+ +mCu12Sb4S13 bo’lgan tetraedritni hosil qiladi. Qatorning sof a’zolari kam uchraydi. Xira rudalar orasida … Read More