Bo'lim: N harfiga oid fuqarolik jamiyatiga oid ensiklopedik atamalar

NOYIB, noib (arab. O’rinbosar, yordamchi) — o’rta asrlarda musulmon davlatlarida tobe o’lka yoki viloyat hokimi. Noyiblar, odatda, oliy hukmdorning o’rinbosari hisoblangan. 3) Amir Temur saltanatida sohibqironning farzandlari, nevaralari, yaqin safdoshlari … Read More

NOU-XAU (ing. know how – qandayligini bilaman), ishlab chiqarish siri — hali hammaga ma‘lum bo’lmagan va keng tarqalmagan yangi ilmiy-texnikaviy, ishlab chiqarish-texnologik, boshqarish, moliyaviy-iqtisodiy, tijoratga oid bilimlar majmui va ularni … Read More

NOTA ALMASHISH — xalqaro shartnomalarni tuzish shakllaridan biri. Odatda, diplomatik munosabatlarni o‗rnatish, diplomatik missiyalarni elchixonaga aylantirish, biron-bir shartnomaning ayrim qoidalarini aniqlashtirish, shartnoma amal qilishini to’xtatish, mulkni topshirish va shu kabi … Read More

NORDIZM (nem. nord – shimol) — irqchilik ko’rinishlaridan biri. Nordizm g’ayri ilmiy nazariya bo’lib, uning asosida shimoliy (nord) yoki «ariy» irqi insoniyatning boshqa irqlaridan ustun ekanligi haqidagi da‘vo yotadi. Nordizm … Read More

NOG’ORA VA BAYROQ — qadimda turkiy xalqlarda hokimiyat belgisi, ramzi. Nog’ora va bayroqni olgan shaxs ma‘lum mamlakatning oliy hukmdori deb tanilgan. Masalan, Amir Temur 1370-yil Balx hokimi amir Husaynga qarshi … Read More

NODAVLAT NOTIJORAT TASHKILOT — jismoniy va yuridik shaxslar tomonidan ixtiyoriylik asosida tashkil etilgan, daromad olishni o’z faoliyatining asosiy maqsadi qilib olmagan hamda olingan daromadlarni o’z qatnashchilari o’rtasida taqsimlamaydigan o’zini o’zi … Read More

NEYTRALIZM — boshqa davlatlar va bir guruh davlatlar bilan o’zining munosabatida betaraflikni asosiy prinsip qilib e‘lon qilgan davlat siyosati. Masalan, Shvetsariya va boshqa Neytralizm davlatning xalqaro huquqiy holati bo’lib, doimiy … Read More

NEOKOLONIALIZM — mustamlakachi davlatlarning o’z qaramligidan ozod bo’lgan mamlakatlar ustidan yangi, ancha tartibli usullar bilan o’z hukmronligini saqlab qolish va bu mamlakatlar xalqlarini ekspluatatsiya qilishga qaratilgan mustamlakachilik siyosati. Neokolonializm hukmronlikning … Read More

NEOFASHIZM (grek. neos – yangi, ital. fascismo – bog’lam, dasta) — hozirda o’ng, tajovuzkor harakatlarni anglatuvchi tushuncha. Ikkinchi jahon urushidan keyin tarqatib yuborilgan fashist tashkilotlarining siyosiy va g’oyaviy izdoshlari faoliyatini … Read More

NO’YON (mo’g’ulcha noyon, noyan, noyin – janob, knyaz) — o’rta asrlarda Mo’g’ulistondagi oliy tabaqa vakillari. Dastlab (XI asr – XII asrning birinchi yarmi) qadimgi mo’g’ullarning aslzoda urug’ boshliqlarini anglatgan, so’ngra … Read More