Bo'lim: N harfiga oid tarixga oid ensiklopedik atamalar

Notabl (fransuzcha lotables, lotincha notabilis-ahamiyatli so’zidan)-Fransiyada XIV-XVIII asrlarda qirol tomonidan davlat masalalari, asosan, moliyaviy va ma’muriy masalalarni muhokama qilish maqsadida chaqirilgan yig’in a’zolari. General shtatlardan farqli o’laroq, qirol tomonidan oliy … Read More

Not-qadimgi yunonlarning januiy shamol xudosi, sernam tuman olib keladi deb hisoblangan. Astreya va Eosning o’g’li, Borey, Zefira va Evraning inisi. Odatda, sersoqol va qanotli qiyofada tasvirlangan.

Nordizm (nemischa Nord-shimol)-irqchilik ko’rinishlaridan biri. Nordizm g’ayriilmiy nazariya bo’lib, uning asosida “shimoliy” (nord) yoki “ariy” irqi insoniyatning boshqa irqlaridan ustun ekanligi haqidagi da’vo yotadi. Nordizm asoschilari fransuz sotsiologlari J.A.Gobino va … Read More

Non qonunlari (inglizcha Corn Laws)-Buyuk Britaniyada XV-XIX asrlarda va boshqa qishloq xo’jaligi mahsulotlarini mamlakatga olib kirish yoki olib chiqishni tartibga solib turgan qonunlar (asosan, olib kirishga bojxona tariflari belgilash orqali). … Read More

Nomuntazam qo’shinlar, lashkarlar-barqaror uyushmaga ega bo’lmagan askariy qismlar. Nomuntazam qo’shinlar tuzilishi xizmatni o’tashi, kiyim-kechagi (uniformasi) jihatidan muntazam qo’shinlardan farqlanadi. O’rta asrlarda Nomuntazam qo’shinlar harbiy yurishga chiqqan armiyaning asosini tashkil qilgan. … Read More

Nomlar (yunoncha nomos-mamlakat, viloyat, okrug)-Qadimgi Misrdagi ma’muriy okruglarning Qadimgi Yunoniston va Qadimgi Rimda atalishi (misrcha “selat”). Ilk bor Gerodot tomonidan tilga olingan. Misr davlati yagona irrigatsiya tizimini barpo etish va … Read More

Nomarx (yunoncha nomarches)-Qadimgi Misrda nom hukmdori. Nomning ma’muriy idoralari, sudlov tizimi va qo’shinni boshqargan, sug’orish tizimi, soliqlarni yig’ish ustidan nazorat qilgan. Fir’avnlarning joylardagi noibi hisoblangan.

Noyib, Noib (arabcha-o’rinbosar, yordamchi)-o’rta asrlarda musulmon davlatlarida tobe o’lka yoki viloyat hokimi. Noyiblar, odatda, oliy hukmdorning o’rinbosari hisoblangan. 1) Oltin O’rdada Noyib xonning yirik viloyatlaridagi yordamchisi (masalan, Xorazmda); 2) Muhammad … Read More

Nozir (arabcha-nazoratchi)-1) qilinayotgan harakatning to’g’riligini, qonun, qaror va nizomlarning bajarilishini nazorat qiladigan mansabdor shaxs, inspektor; 2) Turkistonda XX asr boshlariga qadar merosni saqlovchi homiy; 3) BXSR va XXSRda vazirlikni boshqruvchi … Read More

Nogata (arabcha naqd-to’la qimmatli tanga)-Qadimgi Rusda pul birligi (X-XV asrlar). XI asrda 1 Nogata 1/20 grivba va 1,25 kunaga, XII asrdan 1/20 grivna, 2,5 kunaga teng bo’lgan.