Qizamiq, gul

Qizamiq, gul — o’tkir yuqumli kasallik; gavda temperaturasining ko’tarilishi, umumiy intoksikatsiya, yuqori nafas yo’llari va ko’z shilliq pardasining yallig’lanishi hamda badanga qizil, yirik dog’li toshmalar toshishi bilan kechadi. Qizamiq yer … Read More

Qiyosiy-tarixiy adabiyotshunoslik

Qiyosiy-tarixiy adabiyotshunoslik, komparativizm — adabiyotshunoslikda 19-asrning 2-yarmida pozitivizm ta’siri ostida Yevropada paydo bo’lgan maktablardan biri; adabiyot tarixining xalqaro adabiy aloqalar va munosabatlarni, turli mamlakatlardagi adabiy-badiiy voqea-hodisalarning o’xshash va farqli jihatlarini … Read More

Qiyosiy grammatika

Qiyosiy grammatika — ikki yoki undan ortiq tilni o’zaro qiyoslash orqali ulardagi o’xshashlik yoki tafovutlar belgilanadigan grammatika; «kontrastiv grammatika» deb ham ataladi. Qiyosiy grammatika tillarning fonologik, morfologik, sintaktik, semantik va … Read More

Qog’oz sanoati

Qog’oz sanoati, tsellyuloza-qog’oz sanoati — turli xildagi qog’ozlar, karton va ulardan mahsulotlar, tsellyuloza, tolali va qattiq yog’och tolali plitalar (DSP) ishlab chiqaruvchi sanoat tarmog’i. Shuningdek, tarmoqda qo’shimcha mahsulot tariqasida etil … Read More

Qiziltepa tumani

Qiziltepa tumani Navoiy viloyatidagi tuman. 1935 yil 9 Fevralda tashkil etilgan. 1962 yil 24 dekabrda G’ijduvon tumaniga qo’shilgan. 1970 yil 7 dekabrda qaytadan tashkil etilgan. Shimoldan Konimex, Navbahor tumanlari, shimoli … Read More

Qubchur

Qubchur — uy hayvonlari uchun olingan soliq turi. 1235 yil O’qtoy qoon tomonidan joriy qilingan. Qubchurga binoan 100 bosh jonivordan biri saltanatga soliq tarzida topshirilgan. Kimning uy hayvonlari soni yuzdan … Read More

Quyosh batareyasi

Quyosh batareyasi — yarimo’tkazgichli fotoelementlarga asoslangan tok manbai; quyosh radiatsiyasi energiyasini bevosita elektr energiyasiga aylantiradi. Quyosh batareyasi elementlarining ishlashi ichki fotoeffekt hodisasiga asoslangan. Dastlabki quyosh elementini 1953-54 yillarda AQSh olimlari … Read More

Qon bosimi, arterial bosim

Qon bosimi, arterial bosim — tomirlarda oqayotgan qonning shu tomirlar devoriga ko’rsatadigan bosimi (tazyiqi); yurak ishi va tomirlar devorining qarshiligi tufayli vujudga keladi. Arteriyalar ichida — arterial, kapillyarlar ichida — … Read More

Qon aylanishi

Qon aylanishi – yurak qisqarishi tufayli qonning qon o’tkazish sistemasida harakatlanishi. Qon aylanishi organizm to’qimalari bilan tashqi muhit orasidagi moddalar almashinuvi va gomeostaz turg’unligini ta’minlaydi. Qon to’qimaga kislorod, suv, oqsil, … Read More