Muallif: Admin

Osma yo’l — bu, yukli va yo’lovchili vagonchalarni o’ta o’nqir-cho’nqir joydan olib o’tish uchun mo’ljallangan transport vositasidir. Tashish tayanch ustunlar o’rtasida tortilgan yo’g’on simarqon vositasida amalga oshiriladi. Osma simarqon yo’l … Read More

Ilk yo’llarning ishonchli tavsifi bizning zamonimizga qadar kam yetib kelgan. Qadimgi Rimda qurilgan yo’llarning tavsifi birmuncha batafsilroq. O’sha zamonlarda metropoliyaning (asosiy shahar — poytaxtning) viloyatlar bilan bog’lanishi uchun 85 000 … Read More

Kosmik kemalarni uchirish ulkan miqdordagi moddiy sarf-xarajatlarni talab qiladi, lekin bu sarf-xarajatlar o’zini qisman oqlaydi, xolos. Masalan, fazokorlarni oyga olib borib qo’ndirgan «Apollon» kosmik kemasidan yerga ichiga atigi bir necha … Read More

Sun’iy yo’ldosh — bu, inson tomonidan yaratilib, raketalar yordamida yer atrofiga va boshqa sayyoralarga uchirilgan kosmik kemalardir. Odatda sun’iy yo’ldoshlar radioapparatlar bilan jihozlangan bo’lib, ular orqali yerga har xil axborotlar, … Read More

Kosmik kemalarni boshqaruvchi uchuvchilar va uning bortida turib tadqiqot ishlarini olib boruvchi ekipaj a’zolarini fazokorlar — kosmonavtlar va astronavtlar (Adsh) deyishadi. 1961 yilda rus zobiti Yuriy Gagarin yer atrofida kosmik … Read More

Osmon zabt etilganidan keyin odamlar yanada balandroqlarga parvoz etishni xayol qila boshladi. Koinotga parvoz to’g’risida birinchi bo’lib rus olimi K. E. Tsiolkovskiy o’ylandi, u 1898 yildayoq raketada uchish fikrini ilgari … Read More

Havoga ko’tarila oladigan uchish apparati haqidagi fikr ko’p asrlar avval tug’ilgan. Leonardo da Vinchi 1500 yildayoq ulkan vint shaklidagi vertolyot loyihasini chizib qoldirgan. Lekin u vertolyot qurishga urinib ham ko’rmadi, … Read More

Parashyut — havoning qarshiligini vujudga keltiruvchi ulkan «soyabon»dir. Parashyutning yordamida odam osmondan yerga ohistalik bilan tushadi va bunday tushish paytida jarohatlanishning oldi olinadi. Parashyut — uchish qurilmalari to’g’risidagi fikr-rejalarning eng … Read More

«Tovushli to’siq» iborasi muayyan bir tezlikda uchib borayotgan tayyoraning harakati paytida vujudga keladigan vaziyatni unchalik to’g’ri izohlay olmaydi. Masalan, bu ibora kishini tayyora tovush tezligiga yetganida uning oldida bironta «to’siq» … Read More

Tovushdan tez uchuvchi tayyora uchuvchisi tayyora halokatga uchragan paytda parashyut bilan sakray olmaydi. Bunday hodisalar uchun maxsus йurilma o’ylab topilgan bo’lib, uchuvchining o’rindig’i uchuvchi va parashyut bilan birga tayyoradan irg’itiladi. … Read More