Bo'lim: P harfi

PODSHO PIRIM MAJMUA SI — Farg’ona viloyati Buvayda tuma- nidagi me’moriy yodgorlik. Dastlab Farg’ona vodiysida Islom dinini targ’ib qilgan Shoh Jalil qabri ustiga sag’ana qurilgan, keyinchalik atrofida P.P.m. barpo etilgan. … Read More

Platina (ispancha plata — kumush; lot. Platinum), Pt — Mendeleev davriy sis-temasining VIII guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib rakami 78, at.m. 195,08; og’ir, qiyin eruvchi metall. Tabiatda P. ning 4 … Read More

Podshipnik — aylanuvchi val va o’qlarning tayanchi. Mexanizmning aylanuvchi yoki tebranuvchi kismlari va-ziyatini boshqa qismlarga nisbatan cheklaydi, valdan tushadigan kuchlarni bevosita qabul qilib, valning ravon va oson aylanishiga imkon beradi. … Read More

Platina (lot. platinum), tug’ma PLA- Tina — platinali minerallar guruhi, metallar (asosan, temir)ning platina b-n tabiiy qattiq qorishma-si. P.dastlab 1803 y.datopilgan (nomi ispancha piatinas— kumush). Bu guruh mi-nerallarning asosiylari: poliksen, … Read More

Pnevmatik pochta (Yun. pneumatikos — havoga oid) — pnevmo- transportnmnt turli xujjat va mayda narsalarni havo oqimi yordamida quvur bo’ylab tashiydigan turi. Birinchi P.p. 1853 y. London telegrafida qurilgan. P.p. … Read More

Pnevmoavtomatika (pnev- mo… va avtomat) — avtomatik rostlash va boshkarish vositalari majmui; pnev- matik tizimlar va qurilmalar yordamida i.ch. jarayonlarini avtomatik boshqarish va fizik kattaliklar (bosim, sath, t-ra va b.) … Read More

Pnevmokonioz (Yun. pneumon — o’pka va konia — chang) — zararli changlar- ni uzoq vaqt yutishdan paydo bo’ladigan o’pka kasalliklari guruhi. P.ga kon-ruda, kumir, mashinasozlik va sanoatning boshqa tarmoklari ishchilarining … Read More

Polibiy (Polybios) (mil.AV taxm. 201— Megalopol, Arkadiya — mil. AV. taxm. 120) — yunon tarixchisi. 40 kitob- dan iborat «umumiy tarix» asari b-n mashhur. Asar Yunoniston, Makedoniya, Karfagen, Misr, Suriya … Read More

Poliartrit (poli… va artrit) — bir necha bo’g’imlarning bir vaqtda yoki ketma-ket yallig’lanishi. Mustaqil kasal- lik (infektsion nospesifik — revmato- ID P.) tarzida paydo bo’ladi, shuningdek, revmatizm, sepsis, podagra, ba’zan … Read More

Poliandriya (poli… va Yun andros — er), ko’p erlilik — guruhli nikohning kamdan kam uchraydigan shak- li, unda ayolning bir necha eri (odatda, aka-ukalar) bo’ladi. Asosan, matriarxat davriga xos. Bu … Read More